هموفوبیا یا ترس از خون، علل، علائم و راهکارهای درمانی
هموفوبیا یا ترس از خون یک فوبیای خاص است. ترس از خون در فهرست جدید «فوبیای خاص» با مشخصات فوبیای تزریق خون در نسخه جدید دفترچه راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی(DSM-5) قرار دارد.
این فوبیا می‌تواند علایمی را ایجاد کند که در اغلب موارد مشابه دیگر دیده نمی‌شود. البته برخی از افراد ممکن است گاهی در مورد خون احساس ناراحتی داشته باشند، اما هموفوبیا، به معنی ترس شدیدی است که از دیدن خون یا دادن آزمایش‌ها و تزریقاتی که ممکن است در آن خون نقش داشته باشد، ایجاد می‌شود.
علایم فیزیکی هنگام ترس از خون
بیشتر انواع فوبیای خاص باعث افزایش ضربان قلب و فشار خون می‌شوند. این علایم در هموفوبیا و سایر ترس‌های ناشی از تزریق خون نیز مشاهده می‌شود. افت ناگهانی فشار خون و افزایش ضربان قلب می‌تواند به ضعف و غش منتهی شود که واکنش نسبتا متداول در این رابطه است. همچنین اضطراب ناشی از آن می‌تواند باعث علایم دیگری همچون مشکلات تنفسی، احساس درد در قفسه سینه، لرزیدن، احساس تهوع در مواجهه با خون یا آسیب دیدگی، گرگرفتگی سرد یا گرم و تعریق شود. ترس از خون منحصر به فرد است زیرا باعث ایجاد واکنشی به نام وازوواگال (نوعی ضعف است که در نتیجه تحریک عصب واگ ایجاد می‌گردد) می‌شود. براساس یک نظرسنجی در سال ۲۰۱۴، ۸۰ درصد از افراد مبتلا به ترس از خون واکنش وازوواگال را تجربه کرده‌اند. شایان ذکر است که این واکنش با فوبیاهای خاص دیگر مشترک نیست.
علایم روانی ترس از خون
از علایم روانی که در هموفوبیا ممکن است رخ دهد می‌توان به احساس شدید اضطراب یا هراس، نیاز بیش از حد برای فرار از موقعیت‌هایی که خون در آن دخیل است، مسخ واقعیت، حس از دست دادن کنترل و احساس مرگ یا بیهوشی اشاره کرد.
علت ترس از خون چیست؟
هموفوبیا اغلب با سایر ترس‌ها مرتبط است. تریاپانوفوبیا یا ترس از آمپول‌های پزشکی، گاهی اوقات با هموفوبیا همراه است. بعضی از افراد علاوه بر ترس از خون، ترس‌های پزشکی دیگری نیز دارند، از جمله ترس از پزشکان و دندان‌پزشکان. هموفوبیا ممکن است ناشی از یک تجربه منفی قبلی در مورد خون باشد. افرادی که در اثر آسیب‌دیدگی یا بیماری باعث خونریزی شدید شده‌اند، در معرض خطر بیشتری قرار دارند. با این حال ممکن است هموفوبیا ارثی باشد یا در اثر عوامل ژنتیکی ایجاد شود.
عوارض ناشی از ترس از خون
این موضوع می‌تواند طیف گسترده‌ای از مشکلات را برای فرد در زندگی ایجاد کند که ممکن است باعث ایجاد محدودیت در زندگی یا حتی خطرناک باشد.
اگر از خون میترسید، ممکن است تمایلی به معالجه آن نداشته باشید ولی به این نکته توجه کنید که ممکن است همین موضوع باعث شود شما آزمایش‌های سالانه پزشکی را به تعویق بیاندازید یا از آنها دوری و از مواردی مانند جراحی و معالجه دندانپزشکی خودداری کنید.
علاوه بر موارد فوق، ترس از خون ممکن است باعث شود فعالیت‌هایی که خطر آسیب‌دیدگی را دارند، انجام ندهید. ممکن است شما نتوانید در فعالیت‌های خارج از منزل مانند پیاده‌روی، کوهنوردی، دوچرخه سواری و حتی دویدن شرکت کنید.
با گذشت زمان، چنین رفتارهای اجتنابی می‌تواند منجر به انزوا شود.
این موارد ممکن است در شما یک ترس اجتماعی یا در موارد شدیدتر آگورافوبی ایجاد و به روابط شما و اطرافیان لطمه وارد کرده و مشارکت شما را در فعالیت‌های عادی روزمره زندگی دشوار کند.
تشخیص هموفوبیا
اگر مشکوک هستید که ممکن است هموفوبیا یا خون هراسی داشته باشید، به یک روانشناس خوب مراجعه کنید.
شایان ذکر است، تشخیص توسط روانشناس شامل استفاده از آمپول یا تجهیزات پزشکی نیست، بلکه کافی است که با روانشناس خود در مورد علایم خود و اینکه چه مدت آنها را تجربه کرده‌اید، صحبت کنید.
حتی سابقه سلامت شخصی و خانوادگی خود را برای کمک به تشخیص درست ارایه دهید. اطمینان حاصل کنید که هر گونه افکار و یا علایم موجود در شما و همچنین هرگونه سوالات و یا نگرانی‌هایی که می‌خواهید در زمان مراجعه خود به روانشناس به او ارایه دهید را پیش از مراجعه یادداشت و ثبت نمایید.
روش‌های درمان فوبیای خون
درمان فوری برای فوبیاهای خاص همیشه ضروری نیست، مخصوصا اگر چیزی که باعث ترس می‌شود، بخشی از زندگی روزمره نباشد.
به عنوان نمونه، اگر شخصی ترس از مار داشته باشد، بعید به نظر می‌رسد که در طول زندگی خود دفعات زیادی با مارها مواجه شود که نیاز به درمان فوری داشته باشد.
هموفوبیا به روش‌های درمانی، بسیار خوب پاسخ میدهد. یک درمانگر ممکن است شما را به تدریج در معرض ترس‌هایتان قرار دهد. شما ممکن است تمرینات تجسم را انجام دهید یا با ترس از خونریزی روبرو شوید. درمانگر ممکن است به شما در تشخیص احساس اضطراب در موقعیت‌هایی که در آنها خون وجود دارد کمک کند.
ایده این درمان این چنین است که اضطراب موجود را با افکار واقع‌گرایانه‌تر از آنچه که در حین آزمایش یا آسیب‌های مربوط به مسایلی که مستلزم وجود خون است، رخ میدهد، جایگزین کند.
یک روش درمانی به نام تنش اعمال شده، ممکن است به بهبود بیهوشی‌های خفیف هموفوبیایی کمک کند. ایده این درمان این‌چنین است که شما عضلات خود در بازوها، لگن و پاها را برای مدتی منقبض کنید. این کار را تا زمانی ادامه دهید که صورتتان سرخ شده و این احساس در شما شکل بگیرد که در همان لحظه گویی قرار است با خون روبرو شوید. در یکی از مطالعات قدیمی، شرکت‌کنندگانی که این تکنیک را مورد آزمایش قرار دادند، قادر به تماشای ویدیویی نیم ساعته از یک عمل جراحی، بدون ضعف کردن و بیهوشی بودند.
همچنین به کارگیری روش‌های تمدد اعصاب و ریلکسیشن می‌تواند به شما در این امر کمک کند. با این روش استرس‌تان کم شده و علایم فیزیکی ترس از خون کاهش می‌یابد. هر کاری از قبیل تنفس عمیق یا تمرین یوگا ممکن است به کاهش فوبیاها و اضطراب کمک کند. مشارکت در تکنیک‌های ذهن آگاهی می‌تواند به شما کمک کند تا استرس را از بین ببرید و علایم فیزیکی را کاهش دهید.
همچنین سایر روش‌های رواندرمانی، هیپنوتیزم و حتی درمان‌های جایگزین نیز ممکن است مفید باشد. در موارد حاد، مصرف دارو ممکن است ضروری باشد. با این حال، دارو همیشه درمان مناسبی برای فوبیاهای خاص نیست و شاید بتوان گفت این مورد همیشه گزینه آخر محسوب می‌شود. پس تنها مراجعه به یک متخصص و روانشناس ماهر می‌تواند شما را در روند بهبودی راهنمایی کند.
نتیجه‌گیری
در مورد ترس از خون خود با روانشناس مشورت کنید، به ویژه اگر این ترس باعث ایجاد اختلال در زندگی شما شده یا به دلیل ترس از مشاهده یا روبرو شدن با خون باعث شود شما از انجام آزمایشات پزشکی پراهمیت چشم‌پوشی کنید.
به جای اینکه درمان را به بعد موکول کنید، هر چه زودتر به دنبال درمان بروید، زیرا درمان به موقع هموفوبیا می‌تواند در زمان حال آسانتر از سال‌های آتی باشد.
نویسنده: میترا سیفان – روانشناس
خوانندگان محترم اگر سوالی در زمینه فوبیای خون و آمپول داشتید، در قسمت نظرات مطرح کنید تا در اسرع وقت پاسخگو باشیم.
در ادامه بهترین متخصصان رواندرمانی فردی را در سراسر کشور معرفی خواهیم کرد، شما با مراجعه به پروفایل متخصص مربوطه می‌توانید وقت خود را به صورت “آنلاین” رزرو کنید.
پزشک خوب، سامانه آنلاین رزرو اینترنتی نوبت از روانشناسان و روانپزشکان و سایر تخصص های پزشکی است که به شما کمک می‌کند بهترین متخصصان را در کوتاه ترین زمان و در نزدیکی محل زندگی خود پیدا کرده و وقت خود را به صورت “آنلاین” رزرو نمایید.
پرسش و پاسخ
سلام وعرض ادب پسر من الان ۹سالش است وقتی که خون میبیند یا کسی امپول میزند وخونی رو مشاهده کنه حالت تشنج بهش دست میدهد البته برای چند ثانیه خواستم لطف کنید راهنمایی کنید که چکار کنم
من از عمل بینی میترسم میخوام عمل کنم کارهای عمل میاد ذهنم و خون و…
سلام خانم دکتر خسته نباشید پسر ۸ ساله دارم و الان یه سالی میشه که با افتادن دندانش و دیدن خون ضعف به او دست داد و از حال رفت و غش کرد تا با اب قند و عسل و…. این ها خدا روشکر خوب شد، والان از پارسال تا حالا ۳ بار هستش که با دیدن خون یا حتی حرف خون دل می بازه و سریع از حال میره طوری که رنگ پوستش زرد میشه و لب هاش هم از رنگ طبیعی اون تیره میشه ، خدا میدوته که چقدر ناراحت هستم و نمیدونم چیکار کنم اگه میتونید ش یه روانشناس بهم بدید ممنون میشم از یزد مزاحمتون شدم
من خیلی خیلی از ازمایش خون میترسم یعنی قبل از ازمایش فشارم می افته
سلام وقتتون بخیر من خیلی از رگ های دست و سوزن وارد کردن تو رگ دست میترسم و وقتی به رگ های دست خودم یا دیگران دست میزنم احساس ضعف میکنم و میخواهم پرستاری بخوانم باید چیکار کنم؟
سلام، با توجه به اینکه قصد ادامه تحصیل و احتمالا اشتغال به رشته ای دارید که در آینده خیلی با این موضوع برخورد خواهید کرد، لازم است به یک متخصص مراجعه کنید تا مشکلتون حل بشه
سلام وقتتون بخیر من خیلی از رگ های دست میترسم و دوست ندارم حتی به رگ خودم دست بزنم و احساس ضعف میکنم و میخواهم پرستاری بخوانم باید چیکار کنم؟
سلام پسر ۱۷ ساله دارم که اگر دستش کمی زخمی شود وخون بیاید از خون خودش می ترسد ولی از دیدن خون دیگران نمی ترسد
سلام من فرداازمایش خون دارم خیلی می ترسم کمکم کنید چکار کنم
سلام یکی از رشته های علوم پزشکی رو میخونم که خیلی با خون سرو کار دارم وقتی دوستام از خودم رگ میگیرن دهانم خشک میشه و سردرد میشم بدنم کبود میشه و ترس خون داشتم درمانش چیه🙏
من از آزمایش خون میترسیدم که لیدوکایین زدم تو دستم و رفتم بعد دو سال ازمایش خون دادم الان دکتر میگه غظلت خون داری باید خون بدی حالا نمیدونم چطور برم یک لیتر خون بدم من تو اون دوسی سیش مونده بودم
سلام من الان حدود ۹ سالی میشه که با این فوبیا مواجهم من وقتی دستمو میبرم یا میخوام آمپول بزنم از هوش میرم و بعد از چند ثانیه به هوش میام به هوش هم که میام بعضی مواقع حالت تهوع هم بهم رخ میده ولی با دیدن خون یا آمپول زدن به بقیه مشکلی ندارم آیا این مشکل هم حل میشه
سلام، فوبیا در هر کسی ممکن است به شکل خاصی بروز کند و با رواندرمانی قابل کنترل است.
من انقدر ترسم شدیده که با خوندن این متن که راجب خون بود حالم بد شد
سلام من خیلی ازخونه حلم بد میشه ولی علاقه زیادی به رشته مامایی دارم میتونم باکمک یه روانشناس به آرزوم برسم
سلام،من چند سالیه وقتی زیادی به زخمی نگاه میکنم فشارم میافته با خون مشکلی ندارم ولی زخم میبینم بی حال میشم،قبلا حتی زخم رو دستکاری هم میکردم مشکلی نداشتم.به نظرتون چیکار کنم اینطوری نشم؟
سلام، اگر این مشکل اذییتتون میکنه ، بهتره که به یک متخصص مراجعه کنید ، فوبیا در جلسات خیلی کوتاهی به نتیجه می‌رسد.
من از بچگی از ازمایش خون میترسم حالا که میخوام ازمایش بدم برا ازدواج نمیتونم خیلیی میترسم کلا شکل رگ و خون و امپول که میاد تو ذهنم گردنم بی حس میشع ضعف میکنم
سلام من از خون به شدت میترسم. مثلا محرم ها وقتی خون میدیدم غش میکردم و بعضی موقع حتی حالم بد میشد.خودم هم خسته شدم میشه بگید چیکار کنم دیگه نترسم???
سلام، فوبیای خاص با مراجعه به متخصص رواندرمانگر فردی کاملا قابل درمان هست:
https://pezeshkekhoob.com/psychologists/106p-individual-consultant
سلام من ترس خیلی شدید از ازمایش خون دارم . چندین بار تا الان دچار غش موقع ازمایش خون شدم .چند هفته دیگه عمل بینی دارم و همه فکرم شده زدن آنژیوکت .خودم دندانپزشکی میخونم و از زدن بی حسی و دیدن خون و کشیدن دندان هیچ ترسی ندارم .راهنماییم میکنین؟?
سلام، راه‌حل این مسئله به نسبت راحت هست و توسط متخصص رواندرمانگر فردی طی چند جلسه صورت میگیره. روش حساسیت زدایی منظم.
واقعا نمی‌ارزه که یک عمر ذهنتون درگیرش باشه. ?
سلام ،پسر من هفت سالشه و به شدت ازخون میترسه،حتی نمی‌تونیم جلوش کلمه خون به کار ببریم و باید بگیم پام پام.خودش هم کم خونی داره و متاسفانه هربار که آزمایش میدیم حالش بدمیشه.یا اگر فیلم ببینه که توش خون کم از دهن کسی بیاد حالش بد میشه ورنگش میپره.گوشت اصلا نمیخوره چون میگه انگار دارم خون میخورم،یا وسط غذا یهو میگه انگار دارم خون میخورم اگر مثلا غذایی رنگش سرخ باشه.وسریع حالش بد میشه.ممنون میشم راهنمایی کنید
سلام. ممنون که تجربه‌تون رو به اشتراک گذاشتید.
علائمی که گفتید، دقیقا علائم فوبیای خون است. درمان، روش حساسیت‌زدایی منظم هست. که توسط متخصص روانشناس قابل انجام هست و حدود ۳،۴ جلسه زمان‌میبره.
اگه من حتی ی بار با خون مواجه بشم ایا ترسم از خون برطرف میشه؟
من میخوام پرستاری بخونم و خیلی نگران هستم ک وقتی میخوام سرم وصل کنم یا خون بگیرم کارمو بیتونم درست انجام بدم یا نه
سلام. مواجهه با موضوعات مورد فوبیا بصورت گام به گام و تدریجی هست و تحت شرایط خاصی توسط متخصص صورت میگیره.
مطلب خوبی بود تشکر
سلام، سپاس از توجه شما.
سلام من الان حدود ۹ سالی میشه که با این فوبیا مواجهم من وقتی دستمو میبرم یا میخوام آمپول بزنم از هوش میرم و بعد از چند ثانیه به هوش میام به هوش هم که میام بعضی مواقع حالت تهوع هم بهم رخ میده ولی با دیدن خون یا آمپول زدن به بقیه مشکلی ندارم آیا این مشکل هم حل میشه
سلام
من بچه بودم از خون اصلا نمیترسیدم حتی یادمه وقتی میخواستم خون بدم خودم تماشا میکردم که پر میشه و پرستار میگفت نمیترسی؟!!!! ولی الان حتی وقتی برام تعریف میکن شیشه رفت تو دست یکی
دستم عرق میکنه
فشارم ب شدت میفته
وقتی از دماغ یکی خون میاد بیشتر از خودش حالم بد میشه
خیلی بده دو روز دیگه بچه ادم ی بلایی سرش بیاد نمیتونی کمکش کنی
میشه بدون قرص درمان بشه؟
چرا بچگی اینطور نبودم چی شد ک اینطور شد؟
سلام
بله اتفاقا فوبیا با درمان های غیر دارویی قابل کنترل و درمان هست مگر در مواقع خاصی به تشخیص درمانگر نیاز به کمک دارویی باشد.