خطرات دوران بلوغ | نوجوانان در دوران بلوغ از نظر روانی چه تغییراتی می‌کنند؟

بلوغ جسمی و عاطفی برای هر انسانی مرحله سخت انتقال از دوره کودکی به بزرگسالی است. در حین اینکه کودک شما از نظر جسمی و فیزیکی رشد می‌کند، از نظر اجتماعی، رفتاری و روانی نیز رشد خواهد کرد. به زبان ساده، در این مدت، کودکان به طور طبیعی از خانواده خود دور می‌شوند و برای برقراری استقلال و فردیت با همسالان خود ارتباط برقرار می‌کنند. درحالیکه گوشه‌گیری اجتماعی، خلق و خوی تحریک‌پذیر و سایر تغییرات رفتاری معمولاً به این مرحله رشد طبیعی نسبت داده می‌شود، محققان متوجه شده‌اند که در برخی موارد، این تغییرات می‌تواند نشان دهد که بلوغ می‌تواند باعث افزایش افسردگی در کودک شود. در این مقاله به بررسی تاثیرات روانی که بلوغ می‌تواند بر نوجوان داشته باشد می‌پردازیم.

 

آثار روانی بلوغ

مدت‌هاست که بلوغ به عنوان یک نقطه برای آغاز مشکلات روانی، عاطفی و رفتاری در نوجوانان شناخته شده است.  مشکلات روانی در این دوره شامل: افسردگی، اضطراب، سوء‌ مصرف مواد مخدر و الکل، اختلالات خوردن و آسیب به خود می‎باشد. قبلا تصور بر این بود که کودکانی که زودتر از همسالان خود به سن بلوغ می‌رسند (بلوغ زودرس) بیشتر در معرض خطر ابتلا به این مشکلات هستند، زیرا از توانایی کمتری برای مقابله با بلوغ و مشکلات آن برخورداند. اما تحقیقات نشان می‎دهد که مشکلات و فشارهای اجتماعی و عاطفی در دوران کودکی می‎تواند باعث تحریک بلوغ زودرس در کودک شود. تحقیقات همچنین نشان می‎دهد که افرادی که بلوغ زودرس را تجربه می‎کنند، در کودکی مشکلات و علائم روانی را تجربه کرده‌اند.

 

افسردگی در دوران بلوغ

طبق تحقیقات آکادمی پزشکی اطفال آمریکا، تخمین زده شده که ۲درصد از کودکان زیر ۱۰ سال افسردگی را تجربه می کنند. با این وجود، در سنین ۱۰ تا ۱۴ سالگی، میانگین سن بلوغ، میزان افسردگی در کل برای کودکان از ۵درصد به ۸درصد افزایش می‌یابد.

(نرخ افسردگی در پسران قبل از سن بلوغ بیشتر از دختران است، در حالیکه در دوران بلوغ، افسردگی در دختران دو برابر پسران می‎شود.)

 

نشانه‌های افسردگی در سن بلوغ

در دوارن بلوغ، والدین، معلمان و سایر افراد نزدیک نوجوان باید تمام علائم نوجوان را تحت نظر داشته باشند. خلق و خوی تحریک‌پذیر و فاصله گرفتن از والدین و تمایل به همزاد پنداری با همسالان از رفتارهای رایج در دوران بلوغ است.

علائم افسردگی در سن بلوغ:

• افکار صدمه به خود
• امتناع از رفتن به مدرسه
• افت تحصیلی
• رفتارهای مخاطره آمیز
• احساس گناه
• گریه‎های بی‌دلیل
• از دست دادن علاقه به کارهایی که قبلا از آن لذت می‌بردند
• نگرانی دائم از مرگ والدین
• اختلالات خواب
• تغییر وزن (چاقی بیش از حد، لاغری بیش از حد)
• خستگی و بی‌رمقی بی‌دلیل
• مشکل در تمرکز و توجه

علائم افسردگی در نوجوانان را حتما جدی بگیرید و نسبت به آن‌ها بی‌توجه نباشید. خصوصا اگر کودک شما از خودکشی و خودزنی بسیار صحبت می‌کند.

مطلب بیشتر: علائم افسردگی در نوجوانان

 

استرس و اضطراب در دوران بلوغ

اضطراب در دوران بلوغ بسیار شایع است و می‌تواند کیفیت زندگی نوجوان را تحت تاثیر قرار دهد. بدون حمایت مناسب از سوی والدین نوجوانانی که تحت فشار استرس هستند، بیشتر در معرض ابتلا به بیماری‌های روانشناختی، مشکلات تحصیلی و مشکلات بهداشتی قرار می‌گیرند.

از علائم استرس در نوجوانان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سردرد و شکم درد مداوم
• اختلالات خواب
• مشکلات آموزشی
• عصبی بودن
• بیماری‌های جسمی مداوم
• تغییرات منفی در رفتار
• طرز فکر منفی و صحبت‌های منفی مانند ” هیچکس مرا دوست ندارد.”
• نگرانی دائم

 

آسیب رساندن به خود در دوران نوجوانی

یک مطالعه نشان می‌دهد که خودزنی و آسیب به خود در دوران نوجوانی و سن بلوغ بسیار شایع است. اکثر نوجوانان با گذر از دوران بلوغ و نوجوانی و رشد بیولوژیکی و عاطفی، آسیب رساندن به خودشان را متوقف می‌کنند. اطلاعات زیر براساس پرسش از نوجوانانی که خودزنی داشته‌اند به دست آمده است:

• خودزنی، متداول‌ترین روش نوجوانان برای آسیب رساندن به خود است.
• دومین روش آسیب رساندن به خود در نوجوانان، مسمومیت دارویی است
• از دیگر راه‌های آسیب رساندن به خود، قرار دادن خود در موقعیت‌های خطرناک مانند پریدن ناگهانی در خیابان و پریدن از ارتفاع به طوری‌که باعث شکستن جایی از بدن شود.
• ضرب و جرح مانند کوبیدن مشت به دیوار و شکستن و کبودی انگشتان در نتیجه آن و کندن موهای سر

خودآزارای در بین نوجوانان بسیار شایع است و در طی مطالعه‌ای که انجام شد نشان داد ۵ درصد از نوجوانان ۱۵ ساله در بررسی  که انجام شد خودآزاری می‌کنند. این آمار در اواخر سن نوجوانی به ۱.۵ درصد رسید.

دختران نسبت به پسران بیشتر خودزنی می‌کنند. آمار نشان می‎دهد که در بین پسران ۱۶ ساله خودزنی ۳.۶ درصد است. درحالیکه این آمار برای دختران ۶.۵ درصد است. روشن‌ترین عامل مرتبط با خودآزاری و پیش بینی‌کننده بروز آن، مشکلات عاطفی است که با افسردگی و اضطراب همراه است. در نوجوانانی که علائم اضطراب و افسردگی در آن‌ها دیده می‌شود، خودزنی تا چهار برابر افزایش می‌یابد. عوامل دیگر مانند مصرف الکل و مواد مخدر (مخصوصا ماریجوانا) می‌تواند خطر خودزنی را افزایش دهد. تحقیقات دیگر نیز نشان می‌دهد که شروع فعالیت‌های جنسی در سنین کم نیز می‌تواند با افزایش خودزنی در فرد مرتبط باشد.

 

مصرف مواد مخدر و الکل در دوران بلوغ

گاهی اوقات والدین فکر می‎کنند که با داشتن یک صحبت کوتاه درباره اثرات و عوارض مصرف مواد مخدر و الکل وظیفه خود را انجام داده‌اند. اما در این باره باید بیشتر با کودکان صحبت کرد.

نوجوان در هر مرحله از بلوغ خود فشارهای عاطفی و اجتماعی بسیاری را متحمل می‌شود و چیزی که شما چند ماه پیش به او گفته‌اید برای زمان حال او فایده‌‌ای ندارد. صحبت مداوم در این باره و آموزش‌‌های لازم به آن‌‎ها بهترین راه برای جلوگیری از مصرف مواد مخدر در دوره بلوغ است.

یکی از جنبه‌های ‎چالش برانگیز اعتیاد، پیش‎ر‌ونده بودن آن است. علائم هشدار‌دهنده زودرس ممکن است به سختی قابل تشخیص باشد. الگوهای ناسالم در صورت عدم رسیدگی به یک اختلال مصرف مواد که به آن (اختلال سوء مصرف مواد) گفته می‎شود، تبدیل شود.

زمانیکه از علاقه‎ها و عادت‎های پسر یا دختر نوجوان خود آگاه باشید، شناخت علائم هشداردهنده برای شما آسان‌تر خواهد شد.زیرا آن را احساس خواهید کرد. سعی کنید با فرزند خود رابطه صمیمانه و نزدیکی داشته باشید.

علائم مصرف مواد مخدر در نوجوانان

علائم رفتاری شامل موارد زیر است:

• پرهیز از تماس چشمی
• شکستن مقررات
• بی‌مسئولیتی
• دائما از والدین درخواست مادی می‎کند.
• دزدی از والدین و سایر افراد
• قفل در اتاق
• تماس‎های مخفیانه
• منزوی شدن
• بهانه‎گیری (دروغ گفتن)
• نرفتن به مدرسه
• نمرات پایین
• مقاومت در برابر نظم
• از دست دادن دوستان نزدیک

علائم جسمی مصرف مواد مخدر در نوجوانان:

• بهداشت ضعیف
• تغییرات ظاهری منفی
• چشمان خونی
• آبریزش یا خونریزی مکرر بینی
• پارانویا، تحریک پذیری، اضطراب، کج خلقی
• دشوار بودن انجام کارهای روزمره
• پوشیدن لباس‎های آستین بلند حتی در فصول گرم سال
• عرق کردن کف دست‏‎ها
• سردرد مداوم
• صورت متورم و پفی
• خستگی یا فعال بودن مفرط
• تغییرات و نوسانات وزنی شدید

‌‌

 

اختلالات خوردن در سن بلوغ

اختلالات خوردن، از جمله بی‌اشتهایی عصبی، پرخوری عصبی و اختلال پرخوری، اختلالات روانشناختی است که شامل مشکلات شدید در خوردن می‌باشد. افراد نوجوان مبتلا به کم خوری عصبی اصولا برای اینکه لاغر بمانند (لاغری مفرط)، از خوردن غذا امتناع می‎کنند. از طرف دیگر فردی که پرخوری عصبی دارد، مکررا در حال خوردن غذاهای مختلف است و بعد از آن سعی می‎کند با استفراغ و یا داروهای ملین غذا را در بدنش از بین ببرد.

 

مطلب بیشتر: مشکلات رفتاری و روانی شایع در نوجوانان که نیاز به مراجعه به روانشناس دارند.

 

متخصصان، اختلالات خوردن را به ترکیبی از عوامل مانند روابط خانوادگی، مشکلات روانی و ژنتیکی مرتبط می‌دانند. ممکن است فرد در سن بلوغ از اعتماد به نفس کم برخوردار باشد و دائما به لاغری فکر کند.

گاهی اوقات، حضور در یک ورزش مانند باله، ژیمناستیک یا دو و میدانی، نیازمند داشتن اندامی لاغر است، و این می‌تواند به اختلالات خوردن در نوجوانان دامن بزند.

در یک مطالعه، محققان بی‎اشتهایی را با وسواس به کمال گرایی، نگرانی از اشتباهات، استانداردهای بالای شخصی و انتظارات و انتقاد والدین مرتبط دانستند.

علائم اختلالات خوردن در نوجوانان:

• نخوردن بیشتر وعده‌های غذایی
• عادات غذایی غیرمعمول (مانند خوردن کالری زیاد در یک وعده یا حذف وعده‌های غذایی)
• تغییرات وزنی شدید
• دائما وزن کردن خود
• بی‌خوابی (INSOMNIA)
• یبوست دائم
• خشکی پوست یا راش پوستی
• پوسیدگی دندان
• فرسایش مینای دندان در اثر خوردن شیرینی زیاد
• ریزش مو و مشکلات ناخن
• ورزش بیش از حد

نوجوانان در سن بلوغ با داشتن این اختلال ممکن است از دوستان کناره بگیرند و نسبت به انتقادها بیش از حد حساس شوند. این مشکل زمانی بوجود می آید که والدین از این علائم آگاه نباشند زیرا نوجوان آن‌ها را پنهان نگه می‌دارد.  اختلالات دیگر مانند تراما، احساس ناامنی ، افسردگی یا اعتماد به نفس پایین ممکن است خطر ابتلا به اختلال خوردن را افزایش دهد.

در دوره بلوغ داشتن یک روانشناس بسیار الزامی است. سعی کنید در این دوران فرزند خود را تحت نظر روانشناس قرار دهید. رواندرمانی و مشاوره در این دوران می‎تواند خطرات روانی ناشی از این دوره را به حداقل برساند.

منابع:

1. hazeldenbettyford
2. webmd
3. verywellmind