اخیرا هر زمان که بخواهیم اخبار یا رسانه های اجتماعی را چک کنیم با اخبار مربوط به درگیری های سیاسی و یا احتمال وقوع جنگ روبرو می شویم و استرس جنگ را تجربه می کنیم. این اخبار معمولا با تصاویر دردناک از آسیب دیدن کودکان، وضعیت نابسامان مردم و خرابی اماکن مختلف همراه است. تماشای این تصاویر و شنیدن اخبار مربوط به جنگ و خرابی های ناشی از آن می تواند برای هر کس دردناک و آزاردهنده باشد و اضطراب جنگ را تشدید کند. اگر در منطقه ای زندگی می کنید که درگیری های سیاسی و احتمال وقوع درگیری در آن زیاد است، طبیعی است که استرس جنگ را تجربه کنید.

استرس جنگ چیست؟ 

ترس از جنگ یا اضطراب جنگ به ترس، نگرانی و اضطرابی گفته می شود که ممکن است افراد به دلیل تهدید یا احتمال وقوع جنگ تجربه کنند.  استرس جنگ می تواند پاسخی رایج به اخبار و تصاویر مربوط به درگیری سیاسی و جنگ باشد. اضطراب جنگ می تواند در دوره هایی که رسانه ها از اخبار جنگ صحبت می کنند، تشدید شود. اضطراب جنگ علائمی مانند افزایش ضربان قلب، حالت تهوع، سرگیجه، اختلال در خواب و کابوس های شبانه را در افراد ایجاد می کند. رایج ترین راهبرد های مقابله با اضطراب و استرس جنگ شامل محدود کردن قرار گرفتن در معرض رسانه ها، ارتباط و صحبت با نزدیکان و کمک گرفتن از روانشناس است.

استرس جنگ چیست

بیشتر بخوانید: علائم استرس چیست؟ ۱۸ نشانه فیزیکی و روانی استرس

علائم استرس جنگ

نشانه های اضطراب جنگ معمولا با افکار نگران کننده و علائم جسمی اضطراب همراه است. علائم استرس جنگ می تواند تا حدودی مشابه علائم اختلالات اضطرابی باشد. برخی از علائم استرس جنگ عبارتند از:

  • اختلال در خواب (بیداری های شبانه)
  • احساس بی قراری
  • اختلال در تمرکز روی کار یا درس
  • کابوس های شبانه
  • نگرانی نسبت به آینده
  • افزایش ضربان قلب
  • حالت تهوع
  • سرگیجه
  • حملات پانیک (حمله عصبی)
  • افکار نگران کننده در مورد پیامد های جنگ

علائم استرس جنگ تا حد زیادی با علائم استرس و نگرانی های دیگر همپوشانی دارد، اما وقتی می توان تشخیص داد که علائم ما به دلیل ترس از جنگ است که با اخبار و حوادث مربوط به جنگ تشدید شود.

مطالعه بیشتر: استرس چیست و چگونه ایجاد می شود؟ تاثیر استرس بر سلامت جسم و روان

مقابله با اضطراب جنگ 

تاثیرات روانی ترس از جنگ می تواند آزاردهنده و  مشکل ساز باشد. گرچه ما نمی توانیم مسائل سیاسی و جهانی مربوط به جنگ را حل کنیم، اما می توانیم به درمان ترس از جنگ بپردازیم. در ادامه به راهکارهایی اشاره می کنیم که به شما کمک کند تا با استرس جنگ مقابله کنید یا حداقل تاثیر مخرب آن را بر زندگی خود کاهش دهید. روش های مقابله با استرس جنگ عبارتند از:

  1. محدود کردن شبکه های اجتماعی
  2. محدود کردن پیگیری اخبار
  3. تکنیک های خود مراقبتی
  4. کسب حمایت عاطفی از نزدیکان
  5. تلاش برای حفظ امید زندگی
  6. کنار آمدن با شرایط پیش بینی ناپذیر
  7. تعدیل انتظارات خود
  8. پرهیز از بحث
  9. اولویت قرار دادن خود
  10. روان درمانی

علائم اضطراب جنگ

بیشتر بخوانید: چگونه استرس را از بین ببریم؟ راهکارهای کنترل استرس

محدود کردن شبکه های اجتماعی

گرچه رسانه های اجتماعی به حفظ ارتباط با خانواده و دوستان کمک می کنند، اما می توانند حاوی شایعات و تصاویر نگران کننده باشند و دغدغه ذهنی ایجاد کنند. در دورانی که اخبار مربوط به جنگ و درگیری های سیاسی داغ هستند، توصیه می کنیم از رسانه های اجتماعی فاصله بگیرید و زمان زیادی را صرف آن ها نکنید. طبق پژوهش ها، مطالب رسانه های اجتماعی گاهی اغراق آمیز هستند و نگرانی های ما را بی دلیل، تشدید می کنند.

محدود کردن دنبال کردن اخبار 

همه ما دوست داریم نسبت به اخبار کشورمان و جهان مطالع باشیم، اما باید بدانید که غرق شدن در اخبار بد، خصوصا اخبار مربوط به جنگ می تواند ترس از جنگ را افزایش دهد. دنبال کردن اخبار به صورت مداوم و صرف زمان زیاد برای آن ما را نسبت به پیامد های جنگ نگران می کند و موجب اضطراب جنگ می شود. اخبار معمولا مسائل سیاسی و جنگی را با جزئیات و کامل بیان می کند و تمامی احتمالات را در نظر می گیرد. با توجه به اینکه ما نمی توانیم روی این اخبار تاثیر بگذاریم، دانستن و اطلاع از جزئیات این درگیری ها می تواند استرس جنگ را در ما ایجاد یا تشدید کند. اگر علائم استرس جنگ شما را آزار می دهد، توصیه می کنیم تا آرام شدن اوضاع، از دنبال کردن اخبار و جزئیات آن خودداری کنید.

مطلب مرتبط: هجوم افکار یا وسواس فکری چیست و برای رهایی از آن چه باید کرد؟

تکنیک های خود مراقبتی؛ راه مقابله با استرس جنگ

مراقبت از خود همیشه ضروری و مفید است، اما اگر اخیراً اضطراب جنگی را تجربه می کنید، اهمیت مراقبت از خودتان، چندبرابر می شود. شما می توانید یاد بگیرید که چگونه ذهن خود را آرام کنید و استرس شدید را در مورد چیزهایی که کنترلی روی آنها ندارید از بین ببرید. تنفس عمیق و تمرینات مایندفولنس می تواند به کاهش علائم جسمی اضطراب کمک کند. برای آرام کردن بدن خود هنگام تجربه استرس شدید، سعی کنید سه نفس عمیق بکشید و بازدم‌هایتان کمی طولانی‌تر از دم‌هایتان باشد.

از دست ندهید: برای کاهش استرس چه بخوریم؟ ۲۰ خوراکی ضد استرس

کسب حمایت عاطفی از نزدیکان

اطراف خود را با افرادی احاطه کنید که شما را درک می کنند، از شما حمایت می کنند و بهترین ها را برای شما می خواهند. اضطراب جنگ می تواند منجر به احساس انزوا و تنهایی شود. گذراندن وقت با افرادی که شما را دوست دارند و به شما اهمیت می دهند می تواند مفید باشد و به مقابله با اضطراب جنگ کمک کند. با افراد نزدیک خود در مورد ترس ها و نگرانی هایتان صحبت کنید. گرچه صحبت کردن موجب توقف درگیری های سیاسی نمی شود، اما اینکه احساس خود را با نزدیکان به اشتراک بگذارید، استرس شما را کاهش خواهد داد.

تلاش برای حفظ امید به زندگی 

تلاش کنید تا امید خود را نسبت به احتمال وقوع اتفاقات مثبت، حفظ کنید. شاید احتمال وقوع جنگ کمتر از آن چیزی باشد که رسانه ها می گویند و شما ارزیابی می کنید. امید داشته باشید که اتفاقات بد نمی افتند و درگیری های سیاسی حل خواهد شد. امید داشتن به ما کمک می کند استرس جنگ خود را کاهش دهیم و حداقل بیشتر از آنچه باید ذهنمان را با این افکار نگران کننده خسته نکنیم.

بیشتر بخوانید: ترس از مرگ یا تاناتوفوبیا؛ علل، درمان و تفاوت آن با اضطراب مرگ

کنار آمدن با شرایط پیش بینی ناپذیر؛ از روش های کنترل استرس جنگ 

واقعیت تاسف بار این است که در حال حاضر ابهامات زیادی در دنیای ما وجود دارد. کنار آمدن و پذیرش این عدم قطعیت، ممکن است به شما کمک کند روزهایتان را سپری کنید. همه انسان ها می خواهند بدانند فردا چه چیزی در انتظار آن هاست و تا حدی روی زندگی خود کنترل داشته باشند، اما گاهی پیش بینی و کنترل شرایط زندگی دشوار خواهد شد. اگر جزو افرادی باشید که مستقیماً تحت تأثیر جنگ قرار گرفته اند و نگران باشید که نتیجه نهایی چه خواهد بود، تاثیرات روانی جنگ بر شما افزایش پیدا می کند. با این حال، باید با این واقعیت کنار بیاید که “شما قدرت کنترل هیچ یک از این چیزها را ندارید”. پذیرش این موضوع می تواند به شما برای مقابله با اضطراب جنگ کمک کند.

هزینه جنگ در زمان جنگ پرداخت نمی‌ شود، بلکه صورتحساب آن بعد ها می‌ آید.

بنجامین فرانکلین

تعدیل انتظارات خود؛ روش کنترل ترس از جنگ 

این کاملا طبیعی است که در شرایط درگیری سیاسی و احتمال وقوع جنگ از شدت استرس و ترس از جنگ احساس درماندگی کنید. از خودتان انتظار نداشته باشید که مانند گذشته روی کار و درس بتوانید تمرکز کنید. این مسئله را بپذیرید که اضطراب جنگ و درگیری های بین قدرت های سیاسی، می تواند برای هر فرد آزار دهنده و استرس زا باشد. با خودتان در این دوران مهربان باشید و نسبت به ضعف تمرکز خود، سخت نگیرید.

اضطراب جنگ یا استرس جنگ

پرهیز از بحث؛ از روش های مقابله با اضطراب جنگ 

بحث با افرادی که موضع سیاسی و تفکرات متفاوتی نسبت به شما دارند، می تواند خسته کننده باشد و شما را کلافه کند. این خیلی خوب است که با نزدیکان خود در مورد ترس و خشم خود صحبت کنید، اما بحث و جدل در مورد موضع گیری های سیاسی، پیش بینی نتیجه جنگ و یا احتمال جنگ می تواند استرس جنگ شما را تشدید کند.

اولویت قرار دادن خود 

در نظر داشته باشید که اضطراب جنگ شما را در موقعیت آسیب پذیری قرار داده است. برای خودتان اولویت قائل شوید، یعنی اگر شخصی یا شرایطی در این دوران استرس شما را تشدید می کند، از آن فاصله بگیرید. در مواقع بحرانی هر فرد باید سلامت جسمی و روانی خود را اولویت قرار دهد و از خودش مراقبت کند. در نظر داشته باشید برای اینکه بتوانید از عزیزانتان مراقبت کنید، باید ابتدا خودتان از نظر جسمی و ذهنی سالم باشید.

روان درمانی برای درمان ترس از جنگ 

گاهی اوقات کمک گرفتن از یک روانشناس خوب می تواند به ما کمک کند تا با اضطراب جنگ کنار بیایم و ترس های خود را با دقت بیشتری شناسایی کنیم. هیچکس نمی تواند در مورد نتیجه جنگ به شما اطلاعات قطعی بدهد اما روان درمانی به شما کمک می کند تا اثرات منفی جنگ را بر سلامت روان خود، کاهش دهید.

تاثیر جنگ روی کودکان

کودکان هنگام تجربه جنگ، ممکن است تاب آوری و تحمل کافی برای مقابله با استرس جنگ را نداشته و ترس از آینده مبهم، آرامش و ثبات روانی آن ها را کاهش می دهد. محرومیت ناشی از عدم دسترسی به نیازهای اساسی مانع رشد فیزیکی، اجتماعی، عاطفی و روانی کودکان می شود. کودکان هنگام جنگ ممکن است احساس ترس و تنهایی شدیدی را تجربه کنند که می تواند منجر به منزوی شدن آن ها شود. از آنجا که کودکان و نوجوانان در حال گذراندن دوره رشدی جسمی و روانی مهمی هستند، استرس جنگ، می تواند باعث عدم رشد کافی کودکان شود.

شورای بررسی وضعیت پناهندگان سازمان ملل متحد (United nations)، تعداد پناهندگان ناشی از جنگ را بیش از ۲۵ میلیون نفر در نظر گرفته که بیش از ۱۱ میلیون نفر از آن ها کودک هستند. از تاثیرات جسمی جنگ بر کودکان، می توان به رژیم غذایی ناکافی اشاره کرد، که منجر به سوء تغذیه و تضعیف سیستم ایمنی می شود. کودکان به دلیل نداشتن تجربه قبلی در برخورد با شرایط جنگی، توانایی درک کامل شرایط را نداشته و نمی توانند برخورد درستی در مواجه با استرس جنگ داشته باشند.

سایر تاثیرات جنگ روی کودکان که باعث ایجاد احساسات منفی و مشکلات جدی برای آن ها می شود، عبارت اند از:

  • تغییر شکل خانواده به دلیل حضور یا کشته شدن یک یا چند نفر از اعضای خانواده
  • پرخاشگری والدین نسبت به کودکان به دلیل استرس جنگ
  • کاهش کیفیت یا توقف برنامه های آموزشی
  • از بین رفتن فضای امن برای تفریحات و گذراندن اوقات فراغت
  • افزایش اضطراب کودک به دلیل رویارویی با صدا و تصاویر آزار دهنده ناشی از حملات جنگی
  • احساس تنهایی و تحمل استرس جنگ، به شکل غیر قابل تحمل
  • کشته شدن یا ایجاد معلولیت برای آن ها
  • نادیده گرفتن حق و حقوق ابتدایی کودکان

تاثیر جنگ روی کودکان

راه های کاهش استرس کودکان در جنگ

هنگام احتمال بروز جنگ و گسترش اخبار ناشی از آن، کودکان اولین کسانی هستند که باید اقدامات لازم برای محافظت از آن ها در برابر خطرات اجتمالی و عوارض ناشی از جنگ انجام شود. یکی از مهمترین کار هایی که والدین می توانند برای کودک خود انجام دهند، تلاش برای کاهش استرس کودکان است. راه های کاهش استرس کودکان در جنگ عبارتند از:

  • خودداری از صحبت کردن درباره جنگ در حضور کودکان
  • افزایش مدت زمان وقت گذرانی با کودک
  • ابراز عاطفه و ایجاد دلگرمی، برای کاهش استرس جنگ

مطالعه بیشتر در این مورد: با استرس کودکان چه کنیم؟ | علت و درمان استرس در کودکان

خودداری از صحبت کردن درباره جنگ در حضور کودکان

مهمترین کاری که والدین برای حفاظت از سلامت روان کودک خود و کاهش استرس جنگ باید انجام دهند، خودداری از صحبت کردن درباره جنگ در حضور کودکان است. کودکان به دلیل کم بودن سن و نداشتن آگاهی لازم، ممکن است هنگام شنیدن اخبار جنگ و مشاهده کسانی که با هیجان در مورد آن حرف می زنند، نتوانند هیجانات منفی خود را کنترل کنند، در نتیجه استرس بالایی را تجربه کرده و مضطرب می شوند.

افزایش مدت زمان وقت گذرانی با کودک

برای کاهش استرس کودکان در جنگ، والدین می توانند مدت زمانی که با کودک خود می گذرانند را افزایش داده تا حواس کودک از شرایط نا مناسب جنگ و اتفاقات پیرامون آن پرت شود. نقاشی کردن، بازی با اسباب بازی ها و تلاش برای درگیر شدن کودک با موضوعی غیر از جنگ، می تواند اضطراب جنگ در کودکان را کاهش دهد.

ابراز عاطفه و ایجاد دلگرمی، برای کاهش استرس جنگ

کودکان در زمان جنگ، نیاز به محبتی بیش از زمان صلح دارند، تا بتوانند  احساس دلگرمی و اطمینان خوبی از خانواده خود دریافت کرده و با ترس از جنگ مقابله کنند. بنابراین والدین می توانند با در رآغوش کشیدن کودک و گفتن جملات محبت آمیز، کودک را از استرس جنگ دور کنند.

پیامد روانی جنگ

مانند هر اتفاق آزار دهنده و آسیب زا دیگر، جنگ هم پیامد های منفی خود را به همراه دارد. بیشترین مشکلی که افراد در جنگ، پس از آسیب های جسمی و جانی با آن رو به رو می شوند، پیامد روانی جنگ است. تاثیرات روانی جنگ، سلامت روان افراد را کاهش داده و آمادگی آن ها برای مبتلال شدن به اختلالات روانی مختلف را افزایش می دهد. تاثیرات جنگ با توجه به میزان نزدیکی به میدان نبرد و میزان سازگاری با شرایط برای هر فرد متفاوت خواهد بود. بررسی های دانشمندان نشان می دهند که رایج ترین اختلالات در نتیجه استرس جنگ عبارتند از:

بیشتر بخوانید: عوارض بعد از حمله پانیک چیست؟


منابع: webmd, talkspace, harvardhealth

پزشک خوب، سامانه رزرو “آنلاین” روانشناس و روانپزشک و سایر حوزه های پزشکی و سلامت، به شما کمک می کند بهترین متخصصان را در محدوده زندگی خود در سراسر کشور، انتخاب نموده و وقت خود را بصورت آنلاین رزرو کنید.