استرس بی دلیل به نوعی از استرس می گویند که بدون اتفاق مشخص اتفاق می افتد و در اکثر روز ها و موقعیت ها وجود دارد و فرد را درگیر می کند. این استرس می تواند موجب احساس دلشوره، غم و نگرانی شود و در عملکرد روزمره اختلال ایجاد می کند. استرس بی دلیل یک مسئله رایج و در عین حال جدی و آزاردهنده است که طبق پژوهش ها، حدود ۳۶ درصد مردم را تحت تاثیر قرار می دهد. استرس بی علت نوعی استرس مزمن است که به دلیل یک اتفاق معین رخ نمی دهد و علت اصلی آن مشخص نیست. استرس بدون علت سلامت و کیفیت زندگی میلیون ها نفر را تحت تاثیر قرار می دهد و موجب ناتوانی در انجام کارهای روزمره می شود. علت استرس بدون دلیل می تواند عوامل مختلفی مانند افکار استرس زا، نشخوار فکری، انتخاب‌های نادرست سبک زندگی، تغذیه و عدم فعالیت بدنی باشد و برای مقابله با آن، روش هایی مانند مایندفولنس، تغذیه سالم، یوگا و روان‌درمانی موثر هستند.
چرا بی دلیل استرس دارم؟
استرس بی دلیل و مداوم، عوارض زیادی برای ذهن، بدن و رفتار شما خواهد داشت. با شناسایی و تشخیص دلیل استرس و دلشوره بی دلیل، می توانید تاثیرات منفی عوامل استرس زا را در زندگی خود کاهش دهید. عوامل زیادی در ایجاد یا تشدید استرس و اضطراب بی دلیل نقش دارند؛ ما در اینجا به برخی از آن ها اشاره می کنیم. ۱۵ علت استرس بی دلیل عبارتند از:
- داشتن افکار استرس زا
- استفاده زیاد از تکنولوژی
- مشکلات عاطفی یا خانوادگی
- تلاش برای مدیریت چندکار در یک زمان
- انتظارات غیرواقع بینانه
- بی نظمی و شلختگی
- نداشتن فعالیت فیزیکی
- تغییرات در زندگی
- مشکلات جسمانی
- سابقه تروما در گذشته
- کمال گرایی
- نارضایتی شغلی
- تغذیه ناسالم
- مشکلات مالی
- اختلالات روانی
بیشتر بخوانید: ۵ تاثیر استرس بر روان؛ استرس با مغز چه میکند؟
۱. داشتن افکار استرس زا
یکی از مهم ترین علت های استرس بی دلیل یا دلشوره بی دلیل، افکار استرس زا یا نشخوار فکری است. اگر “بی دلیل” احساس استرس می کنیم، معمولاً به این معنی است که افکار ما به جای یک رویداد واقعی، باعث استرس می شوند. افکار استرس زا یا نشخوار فکری شامل افکاری در مورد اشتباهات و وقایع ناخوشایند گذشته و نگرانی هایی در مورد آینده می باشند.
مطالعه بیشتر: اضطراب شبانه چیست؟ روش های درمان و مقابله
۲. استفاده زیاد از تکنولوژی؛ علت استرس بی دلیل
طبق پژوهش ها، استفاده زیاد از صفحه نمایش های دیجیتال، مانند تلویزیون، لپ تاپ، گوشی، تبلت و … می تواند دلیل استرس بی دلیل در نوجوانان باشد. یکی از علل تاثیر تکنولوژی بر استرس و دلشوره بی دلیل این است که نور آبی ساطع شده از دستگاه های دیجیتال، به خصوص قبل از خواب، می تواند به شدت بر چرخه خواب ما تأثیر بگذارد و منجر به اختلالات خواب شود. استفاده از موبایل یا تبلت قبل از خواب می تواند تولید ملاتونین (هورمون خواب) طبیعی بدن را کاهش داده یا متوقف کند، در نتیجه کیفیت خواب شما افت می کند و صبح روز بعد احساس خستگی و بی قراری خواهید کرد. پس می توان نتیجه گرفت که نگاه کردن زیاد به صفحه دستگاه های هوشمند می تواند علت استرس بی دلیل صبح باشد.
همچنین رسانه های اجتماعی و فضای مجازی چه آگاهانه و چه ناخودآگاه ما را وادار به مقایسه می‌کنند. هجوم تصاویر افرادی که ظاهر بهتری دارند، صدای بهتری دارند یا بهتر از تصور شما از خودتان هستند، موجب احساس استرس و دلشوره و کاهش عزت نفس در ما می‌شود. با توجه به اینکه نوجوانان زمان زیادی را در رسانه های اجتماعی می گذارنند، این مسئله از علت های استرس بی دلیل در نوجوانان محسوب می شود. رسانه‌های اجتماعی کاربران را با تصاویری از شادترین و بهترین لحظات زندگی مردم بمباران می‌کنند که در نهایت باعث استرس بدون علت، اعتماد به نفس پایین، نارضایتی، نیاز به بهره‌وری بیش از حد و غیره می‌شود.
از دست ندهید: علائم استرس چیست؟ ۱۸ نشانه فیزیکی و روانی استرس
۳. مشکلات عاطفی یا خانوادگی
روابط و مسائل خانوادگی عوامل مهمی در ایجاد استرس بی دلیل هستند، زیرا درگیری های عاطفی و مشکلات خانوادگی احساس بی ثباتی به زندگی فرد وارد می کنند. اختلاف نظرها، سوء تفاهم ها و تنش های حل نشده در روابط نزدیک شخصی یا بین اعضای خانواده می تواند منبع دائمی استرس و اضطراب بی دلیل باشد. مشکلات خانوادگی می توانند علت استرس بی دلیل باشند، زیرا نگرانی دائمی در مورد حل تعارض و ترس از دست دادن این روابط، کیفیت زندگی و سلامت روان فرد را کاهش می‌دهد و منجر به احساس غم و اندوه، عصبانیت یا درماندگی خواهد شد.
۴. تلاش برای مدیریت چندکار در یک زمان
انجام دادن چند کار به صورت همزمان، می تواند علت استرس بی دلیل باشد. ممکن است به توانایی خود در انجام چند کار به صورت همزمان افتخار کنید، اما باید بدانید ما قادر به انجام دو کار همزمان نیستیم. آنچه ما به عنوان انچام چند کار در یک زمان (multitask) در نظر می گیریم، در واقع تقسیم توجه است. مغز شما بارها و بارها توجه خود را از یک چیز به چیز دیگر تغییر می دهد که منجر به خستگی و ناتوانی مغز می شود که موجب استرس بی علت خواهد شد. انجام چند کار در یک زمان (multitask) موجب تولید هورمون استرس در بدن می شود. تولید طولانی مدت هورمون های استرس، علائم جسمی متعددی مانند سردرد، خستگی و البته اختلال در خواب را ایجاد می کند.
۵. انتظارات غیرواقع بینانه؛ علت استرس و اضطراب بی دلیل
ما برای هر کاری که انجام می‌دهیم، استاندارد هایی را طبق انتظارات خود تعیین می کنیم. مثلا اینکه مصاحبه کاری چگونه پیش می‌رود، می‌خواهید خانه‌تان چگونه به نظر برسد یا بدن شما چگونه باید باشد. ما پیش از موعد تصمیم می گیریم که هر فعالیت باید به چه صورت پیش برود. وقتی انتظارات ما غیر واقع بینانه باشد، برآورده نخواهند شد. این مسئله موجب احساس ناامیدی و شکست می شود. این احساسات منفی علت داشتن استرس بی دلیل می شوند.
۶. بی نظمی و شلختگی
بی نظمی و شلخته بودن محیط اطراف می تواند علت استرس بی دلیل باشد. شلختگی باعث می شود هنگامی که دنبال چیزی می گردید آن را پیدا نکنید. شلوغی و بی نظم بودن فضای خانه یا کار، بار ذهنی زیادی را به ما تحمیل می کند. وقتی محیط اطرافمان منظم نباشد، فضای ارزشمندی را در ذهن خود هدر می دهیم که می توان از آن برای تفکر منطقی، حل مسئله و کاهش استرس استفاده کرد.
مطالعه بیشتر: تاثیرات عجیب استرس بر بدن؛ عوارض استرس
۷. نداشتن فعالیت فیزیکی
عدم فعالیت فیزیکی و به اصطلاح نشستن در کل روز، می تواند علت استرس های بی دلیل باشد. بر اساس بررسی های دانشمندان، ورزش باعث ترشح اندورفین می شود؛ اندروفین یک ماده شیمیایی است که نوعی مسکن طبیعی محسوب می شود و می تواند سطح کورتیزول، هورمون استرس شما را کاهش دهد. ورزش و فعالیت بدنی با هورمون های استرس در بدن مقابله می کند. پیاده‌روی سریع، دویدن، دوچرخه‌سواری، یا انجام تمرینات یوگا می‌تواند تأثیرات فوق‌العاده‌ای بر خلق و خو و و کاهش استرس شما داشته باشد.
۸. تغییرات در زندگی
ایجاد تغییر در شرایط زندگی می تواند باعث استرس بی علت شود. هر تغییر در شرایط زندگی با نگرانی و دلشوره همراه است و باید زمان بگذرد تا با شرایط جدید، تطبیق پیدا کنیم. تغییرات در زندگی که ممکن است موجب استرس بی دلیل شوند عبارتند از:
- مرگ یکی از عزیزان
- طلاق
- از دست دادن شغل
- تغییر محل زندگی
- ازدواج کردن
- بیماری مزمن
- مراقبت از والدین
- حادثه های طبیعی مانند سیل یا زلزله
از دست ندهید: تفاوت استرس و اضطراب در روانشناسی چیست؟
۹. مشکلات جسمانی
مشکلات جسمانی و تجربه کردن درد مزمن می تواند باعث استرس و اضطراب بی دلیل شود. مطالعات نشان می دهند افرادی که به دلیل بیماری، درد مزمن تجربه می کنند، تحمل کمتری نسبت به استرس و اضطراب دارند. این یعنی این افراد بیشتر از دیگران استرس و دلشوره را تجربه می کنند.
۱۰. سابقه تروما در گذشته
برای بسیاری از افراد، استرس همیشه ناشی از چالش‌های زندگی روزمره یا رویدادهای خاصی نیست که در زمان حال اتفاق می‌افتد. گاهی اوقات علت استرس بی دلیل، آسیب‌ها و تروما های گذشته هستند که به صورت پنهانی موجب استرس و دلشوره بی دلیل می شوند. استرس ناشی از این تجربیات گذشته همیشه مستقیم یا به راحتی قابل شناسایی نیستند و موجب می شوند شخص احساس استرس بی علت داشته باشد.
۱۱. کمال گرایی؛ علت استرس بی دلیل
طبق پژوهش ها، یکی از دلیل های استرس و دلشوره بی دلیل، کمال گرایی است. کمال گرایی، که اغلب به عنوان یک ویژگی مثبت با هدف دستیابی به برتری و بهترین ها دیده می شود، می تواند به طور متناقضی به منبع مهم استرس بی دلیل تبدیل شود و عملکرد فرد را کاهش دهد. کمال گرایی موجب ترس از اشتباه و خود انتقادی بیش از حد خواهد شد. این مسائل موجب استرس های بی دلیل خواهد شد.
۱۲. نارضایتی شغلی؛ علت استرس بی دلیل
ناراضی بودن از شغل می تواند موجب استرس و اضطراب بی دلیل شود. وقتی در نقشی هستید که با ارزش‌های شما همسو نیست، به رسمیت شناخته نمی‌شوید یا به شما فرصت هایی برای رشد داده نمی شود، ممکن است شغلتان دلیل استرس بی دلیل شما باشد. ناراضی بودن از شغل و محیط کار موجب احساس درماندگی و کاهش انگیزه می شود. فشار مداوم برای ایفای نقشی که رضایت شخصی را به همراه نمی‌آورد، می‌تواند استرس بدن را افزایش دهد و در طول زمان باعث خستگی فیزیکی و ذهنی خواهد شد.
استرس بی دلیل ناشی از نارضایتی شغلی، نه تنها بر سلامت روان شما تأثیر می گذارد و منجر به اضطراب و افسردگی می شود، بلکه می تواند پیامدهای سلامت جسمانی مانند افزایش خطر بیماری قلبی و عملکرد ضعیف سیستم ایمنی را نیز به همراه داشته باشد. در اصل، نارضایتی شغلی به منبع بی امان استرس بی علت تبدیل می شود، زیرا محل کار جایی است که بخش قابل توجهی از ساعات بیداری در آن سپری می شود.
مطالعه بیشتر در این زمینه: استرس شغلی؛ نشانه ها، عوارض، انواع و مدیریت استرس کاری
۱۳. دلیل استرس بی دلیل؛ تغذیه ناسالم
یکی از دلیل های استرس بی علت، تغذیه نامناسب و ناسالم است. تغذیه ناسالم با برهم زدن تعادل طبیعی بدن و کاهش توانایی آن در مقابله با عوامل استرس زا، استرس مزمن را تشدید می کند. یک رژیم غذایی سرشار از غذاهای فرآوری شده، قندها و چربی های ناسالم می تواند منجر به نوسانات در سطح قند خون شود که به نوبه خود می تواند باعث تغییرات خلقی و افزایش احساس استرس و دلشوره بی دلیل شود. انتخاب های غذایی ناسالم می تواند بدن را از مواد مغذی ضروری مورد نیاز برای عملکرد بهینه مغز و تنظیم هورمون استرس محروم کند. بنابراین بهبود عادات غذایی می تواند نقش مهمی در مدیریت استرس بی دلیل داشته باشد.
۱۴. مشکلات مالی
یکی از مهم ترین علت استرس های بی دلیل، مشکلات و دغدغه های مالی هستند. پژوهش ها نشان می دهند که بزرگ شدن و زندگی کردن در خانواده هایی که مسائل مالی دارند، موجب استرس مزمن و اختلالات اضطرابی می شود. مشکلات مالی به دلیل نگرانی و عدم اطمینان دائمی که به زندگی افراد وارد می کنند، عامل مهمی در ایجاد استرس بی دلیل محسوب می شوند.
نگرانی برای برآورده کردن نیازهای اولیه، مانند مسکن، غذا و مراقبت های بهداشتی، می تواند احساس ناامنی و ترس از بی ثباتی آینده را در فرد ایجاد کند. نگرانی بی وقفه در مورد مسائل مالی می تواند منجر به استرس و اضطراب بی دلیل شود و بر سلامت روان تأثیر بگذارد. استرس مالی نه تنها بر سلامت روان فرد تأثیر می گذارد، بلکه می تواند روابط بین فردی او را تحت تأثیر قرار دهد و منجر به مشکل در روابط و انزوی اجتماعی شود که این خود دلیلی برای استرس بی علت است.
۱۵. اختلالات روانی
استرس بی دلیل می تواند نشانه برخی از اختلالات روانی باشد، یعنی جزو علائم ابتلا به این اختلالات، تجربه مداوم اضطراب و دلشوره بی دلیل است. برخی از اختلالاتی که در آن افراد مبتلا استرس بی دلیل را تجربه می کنند، عبارتند از:
- اختلال اضطراب فراگیر (GAD)
- اختلال بیش فعالی و نقص توجه (ADHD)
- اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)
- افسردگی
- اختلال دو قطبی
- اختلال سوگ
در صورتیکه تصور می کنید استرس بی دلیل شما به دلیل این اختلالات به وجود آمده است برای تشخیص و درمان آن باید به یک روانشناس خوب مراجعه کنید.
مطالعه بیشتر: استرس و اضطراب با بدن چه میکند؟ عوارض استرس و فکر زیاد
درمان استرس بی دلیل
احتمالا برای شما نیز این سوال پیش آمده که چگونه استرس بی دلیل را از بین ببریم؟ با توجه به اینکه استرس بدون دلیل بر کیفیت زندگی تاثیر زیادی می گذارد، درمان آن اهمیت زیادی دارد. روش های درمان استرس بی دلیل عبارتند از:
- استراحت
- سرگرمی های سالم
- ورزش منظم
- تنظیم خواب
- مایندفولنس و مدیتیشن
- یوگا
- تغذیه سالم
- روان درمانی
بیشتر بخوانید: چگونه استرس را از بین ببریم؟ راهکارهای کنترل استرس
درمان استرس بدون دلیل با استراحت
هرچقدر که مشغله کاری و دغدغه های زیادی دارید، باید زمان هایی را به استراحت اختصاص دهید. در بازه های زمانی که به استراحت تخصیص داده اید، از تکنولوژی اجتناب کنید و سعی کنید با اطرافیان خود تعامل کنید. فاصله گرفتن از دغدغه ها و تکنولوژی، چند دقیقه در هر روز، برای مقابله با استرس بی دلیل، ضروری است.
سرگرمی های سالم
بسیاری از افرادی که دچار استرس و اضطراب بی دلیل هستند برای مقابله با آن از روش هایی مانند پرت کردن حواس با استفاده از گوشی و اینترنت استفاده می کنند. این روش ها در دراز مدت استرس بی دلیل را افزایش می دهند. برای مقابله با استرس بدون دلیل، از روش های سالم مانند تنفس عمیق، حرف زدن با نزدیکان و استراحت کردن بهره ببرید.
ورزش منظم
یکی از بهترین روش های کنترل استرس بی دلیل، داشتن فعالیت فیزیکی و ورزش منظم است. ورزش منظم باعث تحریک ترشح اندورفین می شود که به عنوان هورمون “احساس خوب” بدن شناخته می شود. اندورفین به عنوان مسکن طبیعی و افزایش دهنده خلق و خو عمل می کند و استرس بی علت را کاهش می دهد. ورزش و فعالیت بدنی همچنین به کاهش سطح هورمون های استرس بدن مانند آدرنالین و کورتیزول کمک می کند و باعث کاهش استرس و دلشوره بی دلیل می شود. علاوه بر این، فعالیت بدنی کیفیت خواب را بهبود می بخشد، که این مسئله نیز در کنترل استرس بی دلیل موثر است. فعالیت هایی مانند پیاده‌روی، دویدن، شنا یا دوچرخه‌سواری به افراد کمک می کنند در مدیریت عوامل استرس زا در زندگی خود توانایی بیشتری داشته باشند.
از دست ندهید: ۱۰ روش طبیعی برای کاهش اضطراب در زندگی
تنظیم خواب؛ روشی برای کنترل استرس بی دلیل
کیفیت خواب نقش مهمی در درمان استرس بی دلیل دارد، زیرا خواب با کیفیت به بدن یا ذهن فرصت ترمیم و بازیابی می دهد تا از استرس‌های روزانه بهبود یابند و هورمون ها را مجدد تنظیم کنند. در طول مراحل خواب عمیق، بدن می تواند فعالیت های اساسی از جمله تنظیم هورمون های استرس مانند کورتیزول، که مستقیماً بر سطح استرس ما تأثیر می گذارد را انجام دهد. هر بزرگسال بین ۷ تا ۹ ساعت خواب نیاز دارد. سعی کنید از مدت زمان خواب خود به دلیل مشغله و درگیری نزنید و هر شب در ساعت معینی بخوابید تا سیستم عصبی بتواند کیفیت و مراحل خواب را تنظیم کند.
مقابله با استرس بی دلیل به کمک مایندفولنس و مدیتیشن
از بهترین روش های مقابله با استرس بی دلیل، استفاده از تکنیک های مایندفولنس و ریلکسیشن است، زیرا به افراد اجازه می‌دهند تا از چرخه نگرانی و تنش مداوم رهایی یابند. تمرین‌های ذهن‌آگاهی به افراد کمک می کنند بر لحظه حال تمرکز کنند و در نتیجه تمایل به نشخوار فکری در مورد عوامل استرس زای گذشته یا نگرانی در مورد اضطراب‌های آینده را کاهش می‌دهند. تکنیک های تن آرامی میزان هورمون استرس یا کورتیزول را در بدن کاهش می دهند. انجام دادن تکنیک های تن آرامی روزی بین ۱۵ تا ۳۰ دقیقه می تواند تاثیر زیادی بر کاهش استرس بی دلیل بگذارد.
مطالعه بیشتر: تکنیک های ذهن آگاهی، ۶ تمرین ساده مایندفولنس
یوگا؛ روش درمان استرس بی دلیل
پژوهش ها نشان می دهند یوگا می تواند با کاهش میزان هورمون استرس در بدن و افزایش سطح سروتونین (ماده شیمیایی مرتبط با احساس خوشحالی)، به کنترل استرس بی دلیل کمک کند. یوگا یک تمرین جامع است که حالت های فیزیکی، تنفس کنترل شده و مدیتیشن را ادغام می کند و این گونه به درمان استرس بی دلیل کمک می کند. جنبه فیزیکی یوگا به تخلیه تنش و سموم از بدن کمک می کند و انعطاف پذیری، قدرت و سلامت کلی را بهبود می بخشد. حالت روانی و ذهنی یوگا، تمرکز بر لحظه حال را تشویق می کند و به پاکسازی ذهن از افکار و نگرانی های اضطراب آور کمک می کند.
کنترل استرس بی دلیل با تغذیه سالم
تغذیه سالم می تواند به کنترل استرس بی دلیل و مدیریت دلشوره ها کمک کند. یک رژیم غذایی متعادل و غنی از ویتامین ها، مواد معدنی و آنتی اکسیدان ها می تواند سیستم ایمنی بدن را تقویت کرده و اثرات مضر استرس بی علت بر بدن را کاهش دهد. مشخص شده است که مواد مغذی خاصی مانند اسیدهای چرب امگا ۳ موجود در ماهی، منیزیم در سبزیجات برگ‌دار و ویتامین C در میوه‌ها باعث کاهش سطح کورتیزول (هورمون استرس) و بهبود خلق و خو می‌شوند. پر آب نگه داشتن بدن و محدود کردن مصرف مواد غذایی محرک مانند کافئین و شکر نیز به کنترل استرس و اضطراب بی دلیل کمک می کنند.
بیشتر بخوانید: برای کاهش استرس چه بخوریم؟ ۲۰ خوراکی ضد استرس
درمان استرس بی دلیل با روان درمانی
روان درمانی با فراهم کردن یک محیط امن برای افراد به کشف علل زمینه ای استرس بی دلیل و توسعه راهبردهای مقابله ای کمک می کند. از طریق رویکردهای درمانی مختلف، مانند درمان شناختی رفتاری (CBT)، افراد می آموزند که الگوهای فکری و رفتارهای منفی را که موجب استرس بی علت آن ها می شوند را شناسایی کنند و با افکار سالم تر جایگزین کنند. روان درمانی همچنین رشد مهارت های حل مسئله را تسهیل می کند، انعطاف پذیری را افزایش می دهد و تغییرات مثبت در شیوه زندگی را تقویت می کند.
سوالات متداول
در این بخش به سوالات رایج شما در مورد استرس یی دلیل پاسخی خلاصه می دهیم.
آیا استرس بی دلیل رایج است؟
بله، می توان گفت استرس بی دلیل و مزمن رایج است و تقریبا یک سوم افراد جامعه آن را تجربه می کنند. استرس بی دلیل تقریبا در ۵۷ درصد مبتلایان، موجب اختلال در عملکرد روزانه می شود.
آیا استرس بی دلیل درمان می شود؟
استرس بی دلیل را می توان با پیدا کردن ریشه های آن، درمان کرد و بهبود ببخشید. بهترین روش های درمان استرس بی علت شامل روان درمانی، مایندفولنس و یوگا می شود.
آیا استرس بی دلیل بیماری است؟
استرس بی دلیل هنگامی که موجب اختلال در عملکرد روزانه و مشکلات جسمانی شود، بیماری محسوب می شود. استرس و دلشوره بی دلیل عوارض جسمانی مانند معده درد، بدن درد و سردرد را به همراه می آورد.
منابع: hellobetter, psychcentral, webmd, helpguide, simplepsychology
پزشک خوب، سامانه رزرو “آنلاین” روانشناس و روانپزشک و سایر حوزه های پزشکی و سلامت، به شما کمک میکند بهترین متخصصان را در محدوده زندگی خود در سراسر کشور، انتخاب نموده و وقت خود را بصورت آنلاین رزرو کنید.
ثبت ديدگاه