تست رورشاخ چیست؟ ۱۰ کارت آزمون رورشاخ با تفسیر و نمره گذاری

تست رورشاخ یک آزمون شخصیتی و تست تصویری روانشناسی است که هدف آن بررسی امیال، احساسات و عواطف سرکوب شده و ناخودآگاه افراد است. آزمون رورشاخ یا تست روانشناسی لکه جوهر، با دریافت پاسخ افراد به لکه های مبهم جوهری شکل، چگونگی ادراک و تفسیر آن ها را مورد ارزیابی قرار می دهد. لکه های جوهر کشیده شده بر روی کارت های ده گانه تست تصویری رورشاخ، به دنبال بررسی سازمان بندی روانی و نحوه برداشت افراد از وقایع و رویداد های درونی و بیرونی، با استفاده از پاسخ های متفاوت آن ها، به آزمون لکه های جوهر رورشاخ است که مبهم هستند. برای آشنایی بیشتر با تست رورشاخ، چگونگی اجرای آزمون لکه جوهر، تفسیر و تصاویر تست رورشاخ، این مطلب را مطالعه کنید.

تست رورشاخ چیست؟

تست رورشاخ (Rorschach test)، یا آزمون لکه های جوهر رورشاخ، یک آزمون شخصیت در روانشناسی است که هدف آن بررسی ساختار کلی شخصیت، ناهشیار و انگیزه های درونی رفتار، از طریق تفسیر نحوه ادراک و پاسخ های افراد به ده کارت است. به این دلیل که تست رورشاخ، اجازه دسترسی روانشناس، به بخش های پنهان شخصیت افراد را می دهد، آزمون لکه های جوهر رورشاخ را، “اشعه ایکس روانی” می نامند. آزمون لکه جوهر رورشاخ، یک تست تصویری روانشناسی است، که شکل های ده گانه آن، به صورت متقارن بوده و بعضی سیاه و سفید و تعدادی دیگر رنگی هستند. آزمون لکه های جوهر رورشاخ، یک آزمون فرافکن بوده و نمره گذاری دقیق و مشخصی ندارد. آنچه که در تسیر تست رورشاخ، دارای اهمیت است، پاسخ های متفاوت هر فرد به آن چیزی است، که از کارت ها و شکل های کشیده شده روی آن برداشت می کند.

هدف اصلی تست روانشناسی رورشاخ، ارزیابی پاسخ های افراد و ادراک آن ها از شکل لکه های جوهر، به عنوان محرک های مبهم، برای کشف ناخودآگاه و دسترسی به عملکرد درون روانی است. توجه به این موضوع مهم است که افراد هنگام صحبت در مورد یک کارت و جوهر کشیده شده روی آن، ادراک و برداشت خود را با توجه نشان دادن به کدام بخش از کارت و چه ویژگی از آن، انجام داده اند. به همین دلیل نمره گذای و تفسیر آزمون رورشاخ باید توسط یک فرد متخصص و دارای صلاحیت لازم در حوزه روانکاوی یا رواندرمانی تحلیلی، به انجام برسد تا از تفاسیر اشتباه، جلوگیری شود.

بیشتر بخوانید: تست نئو برای ازدواج چه فوایدی دارد؟ تفسیر کامل تست نئو برای ازدواج

تاریخچه تست رورشاخ

ابداع کننده تست رورشاخ، یک روانپزشک و روانکاو سوئیسی به نام “هرمن رورشاخ” بود که با پیروی از مفاهیم و نظریات پدر علم روانکاوی، یعنی زیگموند فروید، در جهت یافتن راهی به ناخودآگاه و آن چیزی که در دسترس هشیاری افراد نیست، اقدام به طراحی لکه های جوهر کرد. از بازی های مورد علاقه رورشاخ در کودکی، که انگیزه ای برای ساختن آزمون لکه های جوهر در او شد؛ ایجاد لکه های جوهر و ساختن داستان یا شعری درباره آن ها بوده است.

رورشاخ هنگام کار با بیماران بستری در بیمارستان روانپزشکی، به این موضوع پی برد که بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی نسبت به بیماران مبتلا به سایر اختلالات روانی، به لکه های جوهر، پاسخ های متفاوتی می دهند. بنابراین، رورشاخ با الهام از بازی مورد علاقه خود در دوران کودکی و مطالعاتش در حوزه دیدگاه های فروید در مورد ناخوآگاه، از آزمایش رورشاخ به عنوان ابزار ارزیابی شخصیت استفاده کرد. هرمن رورشاخ، کارت های آزمون رورشاخ را به شکلی طراحی کرد که لکه های جوهر بدون آنکه تصویری مشخص داشته باشند، می تواند برای هر فرد معنای خاص خود را داشته باشد. به همین دلیل، لکه های جوهر دارای اشکال مبهمی هستند، که ادراک متفاوت هر فرد به آن ها معنا می بخشد.

مطلب مفید: تست ایزنک EPQ یا تست مزاج شناسی چیست و چه کاربردی دارد؟

کاربرد تست رورشاخ

تست روانشناسی لکه رورشاخ، یک آزمون سنجش شخصیتی از نوع فرافکن است که در جهت کشف ناخودآگاه، شیوه تفکر و ادراکات افراد از طریق پاسخ به محرک های مبهم کاربرد دارد. آزمون لکه جوهر رورشاخ، در رواندرمانی و توسط افراد دارای صلاحیت اجرا، نمره گذاری و تفسیر انجام می شود. روانشناسان و روانپزشکان، از آزمون رورشاخ با هدف به دست آوردن اطلاعات کیفی در مورد مراجعان و بیماران خود از جمله ساختار شخصیت، عملکرد عاطفی و الگوهای فکری استفاده می کنند. سازمان ‌ها از آزمون لکه جوهری رورشاخ، برای سنجش ویژگی‌هایی مانند خلاقیت، هوش، خلق و خو و ارزیابی برای استخدام، استفاده می‌کنند. یک مطالعه در سال ۲۰۱۴، نشان داد که افرادی با ظرفیت روانی بالاتر، در طول آزمون لکه ی جوهر، ممکن است قدرت خلاقیت بیشتری داشته باشند. زمینه های کاربرد تست روشاخ عبارت اند از:

• بررسی سبک های مقابله افراد
• ساختار و سازمانبندی شخصیت
• شناسایی هیجانات و احساسات
• شیوه مدیریت استرس
• بررسی انگیزه های ناهشیار و امیال سرکوب شده
• میزان ادراک فرد از خود
• روابط بین فردی
• شناسایی ویژگی های شناختی

مطلب خواندنی: بهترین تست هوش چیست؟ معرفی دقیق ترین تست هوش

انجام تست رورشاخ

نکته بسیار مهم در انجام تست رورشاخ و نمره گذاری و تفسیر آن، این است که انجام آزمون رورشاخ،  باید تحت نظارت و توسط افراد دارای تخصص و مهارت کافی به انجام برسد. اجرای تست رورشاخ به صوت فردی انجام شده و به طور میانگین حدود یک ساعت و نیم به طول می انجامد. شیوه انجام تست رورشاخ شامل مراحل زیر است:

• آموزش شیوه اجرا و ارائه کارت های تست رورشاخ
• ثبت تمام پاسخ های فرد
• پرسش در جهت شفافیت بیشتر پاسخ ها

ارائه کارت های آزمون رورشاخ: آزمون گیرنده هر بار یک کارت از مجموعه تصاویر آزمون رورشاخ را به فرد نشان داده و از او می پرسد: “این تصویر چه چیزی را به شما نشان می دهد؟”

ثبت پاسخ ها: آزمون گیرنده باید تمام تفاسیر و گفته های فرد هنگام پاسخ به کارت های رورشاخ و لکه های جوهر را ثبت کند. همچنین ثبت زمان صرف شده برای پاسخ به هر کارت، لازم است.

پرسش های شفاف کننده: هنگامی که فرد یکبار به تمام کارت ها پاسخ داد، آزمون گیرنده مجددا کارت ها را به او ارائه داده و پاسخ ها را چک می کند. همچنین در این مورد سوال می پرسد، که پاسخ های فرد دقیقا از کدام بخش کارت آزمون رورشاخ و با توجه به چه ویژگی از لکه های جوهری شکل بوده است.

برای مطالعه بیشتر کلیک کنید: بهترین تست شخصیت شناسی؛ کدام تست برای شما مناسب است؟

تصاویر آزمون رورشاخ

تست رورشاخ، یک تست تصویری روانشناسی بوده و دارای ۱۰ کارت است که بر روی هر یک از آن ها، لکه های جوهری شکل، به صورت قرینه کشیده شده است. از میان  ۱۰ کارت آزمون لکه های جوهر رورشاخ، رنگ جوهر پنج کارت سیاه و خاکستری، دو کارت سیاه، خاکستری، قرمز و سه کارت رنگی هستند. تصاویر کارت های آزمون رورشاخ به همراه رایج ترین پاسخ های افراد د مورد آن ها عبارت اند از:

تصویر شماره ۱ تست رورشاخ

کارت شماره ۱ آزمون رورشاخ، کارت نسبتاً آسانی در میان تصاویر آزمون رورشاخ است و افراد هنگام مواجه شدن با آن هیجان جدیدی را تجربه خواهند کرد چرا که تا پیش از آن نمی دانستند که با چه چیزی روبرو خواهند شد و چه کاری باید انجام دهند.

بیشتر بخوانید: تست افسردگی بک آنلاین؛ تست روانشناسی افسردگی

تصویر شماره ۲ آزمون رورشاخ

بسیاری از افراد هنگام روبرو شدن با کارت ۲ آزمون رورشاخ، رنگ قرمز را به عنوان خون تفسیر می‌کنند که می‌تواند نشان دهد که فرد چگونه ممکن است به احساسات خشم یا آسیب فیزیکی و پرخاشگری واکنش نشان می دهد. برخی نیز پاسخ های جنسی داده و قسمت انتهایی کارت را چیزی شبیه به آلت تناسلی زنانه می دانند. همچنین ممکن است دو زن یا دو دلقک و چیزی شبیه به ورودی غار نیز مشاهده شود.

تصویر شماره ۳ تست رورشاخ

پاسخ‌ها به کارت شماره ۳ تست رورشاخ، می‌تواند نشان دهد که آیا افراد، در مدیریت روابط اجتماعی و نحوه تعامل با دیگران دچار مشکل هستند یا خیر و به عبارتی سطح تعاملات اجتماعی افراد را نشان می دهد. این کارت در گرایش جنسی افراد نیز قابل بررسی هستند و بعضی آلت تناسلی مردانه و زنانه را از آن برداشت می کنند.

مطلب مفید: تست هوش وکسلر کودکان

تصویر شماره ۴ تست رورشاخ

رنگ تیره تصویر شماره ۴ از مجموعه تصاویر آزمون رورشاخ، می تواند برای افراد افسرده مشکل ایجاد کند. این کارت اغلب به عنوان یک شخصیت مرد در نظر گرفته می شود. به همین دلیل کارت شماره ۴ به عنوان “کارت پدر” نامیده می شود. توصیفات افراد از این کارت نشان دهنده دیدگاه فرد نسبت به مراجع قدرت و پدر خواهد بود.

تصویر شماره ۵ تست رورشاخ

کارت شماره ۵ از میان کارت های تست رورشاخ، به عنوان یک کارت انتقالی در نظر گرفته می شود که معمولاً به تلاش زیادی برای تفسیر احتیاج ندارد، این کارت نوعی استراحت بین کوشش های فراوان برای تفسیر تصاویر مبهم قبلی است.

برای مطالعه بیشتر کلیک کنید: ریموند کتل کیست؟ (معروف به مدل شخصیت ۱۶ عاملی)

تصویر شماره ۶ آزمون رورشاخ

تصویر شماره ۶ تست رورشاخ، یکی از مبهم ترین تصاویر آزمون رورشاخ است که می تواند گرایشات جنسی و امیال ناهشیار جنسی را بازنمایی کند. در قسمت بالای کارت شماره ۶ آزمون لکه جوهر رورشاخ، شکلی شبیه به آلت تناسلی مردانه وجود دارد.

تصویر شماره ۷ تست رورشاخ

کارت شماره ۷ تست رورشاخ، را “کارت مادر” می نامند، این کارت در اغلب شرایط نشان دهنده چگونگی ارتباط با زنان خواهد بود. همچنین شیوه ارتباط با مادر، خواهر یا همسر را نیز نشان می دهد و با توجه به شبیه بودن بخشی از کارت به آلت تناسلی زنانه، گرایشات زنانه نیز بررسی می شود.

تصویر شماره ۸ آزمون رورشاخ

کارت شماره ۸، اولین تصویر رنگی آزمون لکه جوهری رورشاخ است، که افراد با آن مواجه می شوند و ساده ترین آن ها است. کارت شماره ۸ تست رورشاخ، باعث تغییر روحیه افراد شده و آن ها را با ابعاد جدیدی مواجه می کند. افزودن رنگ به کارت همراه با جزئیات اضافی، می تواند افرادی را که برای کنار آمدن با موقعیت های پیچیده تلاش می کنند تحت تأثیر قرار دهد.

تصویر شماره ۹ تست رورشاخ

کارت شماره ۹ تست رورشاخ، کارتی مبهم و دارای پیچیدگی های زیاد است. تصویر شماره ۹، به طور کلی مبهم است و دارای ویژگی‌های رنگی پراکنده و فرم نامشخص است. زمانی که فرد، در پردازش این کارت برای دادن پاسخ مشکل داشته باشد، می تواند نشان دهنده مشکل در برخورد با داده های بدون ساختار باشد.

تصویر شماره ۱۰ تست رورشاخ

آزمودنی ‌ها با آگاهی در این مورد  که این تصویر، آخرین کارت آزمون رورشاخ است، ممکن است اقدام به گفتن هر آن چیزی کنند که تا به آن لحظه نگفته اند. پیچیدگی تصویر شماره ۹ تست رورشاخ، ممکن است برخی از افرادی را که نمی توانند محرک های همزمان را مدیریت کنند، تحت تأثیر قرار دهد.

خواندن این مطلب توصیه می شود: تست وکسلر بزرگسالان آنلاین با تفسیر

تفسیر و نمره گذاری تست رورشاخ

تست رورشاخ، نمره گذاری عینی و از قبل مشخص شده ای بر اساس نمرات بدست آمده از آزمون ندارد، چرا که آزمون لکه جوهر رورشاخ، یک آزمون فرافکن است. یکی از بارزترین ویژگی آزمون های فرافکن مانند تست رورشاخ لکه جوهر، عدم وابستگی به نمره گذاری های انعطاف ناپذیر است که بسیاری از مسائل را در نظر نمی گیرند. نمره گذاری و تفسیر تست رورشاخ، کاری پیچیده است که نیازمند تخصص، مهارت و تجربه بالا می باشد. جامع ترین شیوه نمره گذاری تست رورشاخ، “سیستم اکسنر” است. آزمون رورشاخ بر اساس ۳ ملاک، نمره گذاری و تفسیر می شود، که عبارت اند از:

• محتوای پاسخ، که چگونگی تفسیر و مفهوم را نشان می دهد
• تعیین کننده ها، که ویژگی یا مشخصه لکه هستند و پاسخ بر اساس آن ارائه شده
• محل ادراک پاسخ، که شامل سطحی از کارت است که پاسخ بر اساس آن داده شده است

خواندن مطلب: تست سبک دلبستگی بزرگسالان (RAAS) را از دست ندهید

نمره گذاری بر اساس محتوای پاسخ تست رورشاخ

محتوا، شامل پاسخ های فرد هنگام مشاهده تصاویر آزمون رورشاخ است، که می تواند به صورت های متفاوتی ارائه شود. عوامل تشکیل دهنده محتوای پاسخ ها عبارت اند از:

حروف اختصاری	محتوای پاسخ	حروف اختصاری	محتوای پاسخ
H	انسان کامل	Art	هنر
(H)	انسان کامل خیالی	BI	خون
Hd	اجزای بدن	Bt	گیاه شناسی
HX	تجربه انسانی	Cg	لباس
A	حیوان کامل	Cl	ابر
Ad	اجزای بدن حیوان	Ex	انفجار
An	آناتومی	Fi	آتش
Fd	غذا	Ls	دورنمای زمین
Ge	پدیده های جغرافیایی	Na	طبیعت
Hh	وسایل خانگی	Sc	دانش
Sx	رابطه جنسی	Xy	اشعه ایکس

پاسخ های افراد، به کارت های ارائه شده و آن چیزی که از مشاهده کارت ها برداشت خواهند کرد، می تواند بسیار متفاوت و گوناگون باشد. برخی از تفسیر های رایج بر اساس محتوا، عبارت اند از:

• تعداد زیاد پاسخ های H: می تواند نشانه ای از عزت نفس بالا، هوش بالا و اجتماعی بودن باشد
• تعداد کم پاسخ های H: ممکن است نشانی از همدلی ضعیف و کناره گیری از روابط بین فردی باشد
• تعداد زیاد پاسخ های A: رویکردی قابل پیشبینی و دفاعی به زندگی است
• تعداد کم پاسخ های A: خود انگیختگی، غیر قابل پیشبینی بودن و هوش بالاتر را نشان می دهد
• تعداد زیاد پاسخ های An و Xy: نشانه هایی از خود بیمارانگاری، اضطراب، صفات وسواسی، ترک اعتیاد یا توجیه عقلی است
• تعداد زیاد پاسخ های Fd: نشانی از وابستگی، درخواست کمک، دشواری در تصمیم گیری و ساده اندیشی دارد

بخوانید: تست میلون چیست؟ (MCMI) | تست میلون برای ازدواج

نمره گذاری محل ادراک پاسخ تست رورشاخ

محل ادراک، به آن بخش از فضای لکه جوهر تست رورشاخ اشاره دارد که محتوای پاسخ بر اساس آن گفته شده است، که می تواند تمام فضای لکه و یا بخشی جزیی از آن باشد. عوامل تشکیل دهنده محل ادراک عبارت اند از:

حروف اختصاری محل ادراک	مفهوم آن
W	پاسخ بر اساس تمام فضای لکه جوهر
D	پاسخ بر اساس رایج ترین بخش لکه جوهر
Dd	پاسخ بر اساس بخش غیر معمول لکه جوهر
s	پاسخ بر اساس فضای سفید رنگ لکه

پاسخ افراد می تواند، بر اساس محل یا قسمتی از کارت باشد که توجه فرد را به خود جلب کرده است. بر همین اساس برخی از تفسیر های رایج بر اساس محل ادراک، عبارت اند از:

• تعداد زیاد پاسخ های w: نشانه ای از، توانایی بالای ترکیب کردن، جاه طلبی، توانایی خوب حل مسئله
• تعداد کم پاسخ های w: می تواند علامتی از اختلالات اضطرابی و افسردگی باشد
• تعداد زیاد پاسخ های D: تمایل فرد بر تاکیید به جنبه های عینی و آشکار یا علاقمند به دقت
• تعداد کم پاسخ های D: علامتی از فشار روانی کم، کودک خردسال و یا آسیب مغزی
• تعداد زیاد پاسخ های Dd: مشاهده در بیماران اسکیزوفرنی و وسواس فکری عملی و عدم توجه به موقعیت های مهم
• تعداد زیاد پاسخ های S: نشانه ای از منفی گرایی، دشواری در کنترل خشم، محافظه کاری

مطلب مفید و خواندنی: تست mmpi یا تست مینه سوتا چیست؟ تست MMPI آنلاین

نمره گذاری بر اساس تعیین کننده های تست رورشاخ

تعیین کننده ها، ویژگی یا مشخصه خاصی از لکه هستند که پاسخ های فرد، نشات گرفته از آن ها است. عوامل تشکیل دهنده، تعیین کننده بر اساس ویژگی یا خصیصه، عبارت اند از:

حروف اختصاری ویژگی یا خصیصه تعیین کننده	توضیح ویژگی یا خصیصه تعیین کننده
F	مشخصات ظاهری لکه
M	فعالیت حرکتی انسانی
FM	فعالیت حرکتی حیوانی
m	حرکت اشیاء بی جان یا فاقد حس
C	توجه به صرفا رنگ لکه
Cn	نام بردن رنگ به عنوان پاسخ
T	بخش سایه دار لکه
V	توجه به عمق یا بعد
Y	زوایا، شکل خطوط
(۲)	جفت ها، زوج ها و تقارن

پاسخ افراد بر اساس تعیین کننده ها، شامل ویژگی یا خصیصه ای از لکه است که توجه فرد را به خود جلب کرده و باعث شده تا فرد به شیوه منحصر به فرد خود، در مورد کارت های تست رورشاخ، پاسخ دهد. برخی از تفسیر های رایج، بر اساس تعیین کننده ها عبارت است از:

• تعداد زیاد پاسخ های F: حالت دفاعی شدید، توانایی بالا در به تعویق انداختن عواطف
• تعداد کم پاسخ های F: آشفتگی بالا، اختلالات عضوی، بروز در اسکیزوفرنیک های حاد
• تعداد زیاد پاسخ های M: نشانه ای از هوشبهر و خلاقیت بالا، مهارت های اجتماعی ضعیف
• تعداد کم پاسخ های M: بروز در افراد افسرده، تکانشی، افراد با زوال عقل و شخصیت های خشک
• تعداد زیاد پاسخ های m: نشانه ای از تعارض و تنش آشکار
• تعداد کم پاسخ های C: افراد افسرده، سطح برانگیختگی پایین و با گرایش به خودکشی
• تعداد زیاد پاسخ های T: علائمی از نیاز به وابستگی و محبت، حساسیت در روابط بین فردی
• تعداد زیاد پاسخ های V: بروز در افراد دارای لکنت زبان، معتادان به الکل و شاخصی از خطر خودکشی
• تعداد زیاد پاسخ های (۲): نشانه افراد با احساس خود ارزشمندی بالا

برای مطالعه بیشتر: تست های قبل ازدواج چیست؟ انواع تست مشاوره قبل از ازدواج

مجددا ذکر این نکته دارای اهمیت است که، اجرا و تفسیر تست رورشاخ فقط باید توسط افراد دارای صلاحیت انجام شود. چرا که تست رورشاخ، نمره گذاری عینی نداشته و وابستگی زیادی به دانش، مهارت و تجربه آزمون گیرنده دارد.

همچنین بخوانید: مکانیسم های دفاعی چیست؟ ۲۵ مکانیسم دفاعی اصلی

نقاط ضعف آزمون رورشاخ

آزمون لکه جوهر رورشاخ در عین جذابیت، آزمونی بحث برانگیز است. انتقادات عمده از تست رورشاخ، بر نحوه نمره گذاری آزمون و ارزش تشخیصی آن است. انتقادات رایج به آزمون لکه جوهر رورشاخ، عبارت است از:

• سیستم نمره گذاری چندگانه
• فاقد قابلیت اطمینان
• اعتبار پایین

سیستم های نمره گذاری چندگانه

قبل از سال ۱۹۷۰ میلادی، ۵ سیستم نمره گذاری مختلف وجود داشت. این سیسیتم های نمره گذاری، به اندازه ای متفاوت بودند که اساساً پنج نسخه مختلف از آزمون را نشان می دادند. در سال ۱۹۷۴، جان اکسنر یک سیستم نمره دهی جدید و جامع منتشر کرد که بهترین عوامل سیستم های قبلی را ترکیب کرده بود. سیستم نمره گذاری “اکسنر”،  اکنون رویکرد استانداردی است که در مدیریت، نمره دهی و تفسیر تست رورشاخ استفاده می شود.

خواندن این مطلب را از دست ندهید: تست اضطراب بک؛ معرفی پرسشنامه اضطراب بک

فاقد قابلیت اطمینان

یکی دیگر از انتقادات مهم به تست رورشاخ این است که پایایی و اطمینان پایینی دارد. پایایی یا قابلیت اطمینان به این معنی است که نتایج آزمون، فاقد از آنکه چه کسی به آن پاسخ می دهد، در صورت پاسخدهی یکسان تکرار شود. البته این موضوع می تواند به نوعی دفاع از تست رورشاخ هم باشد، چراکه نشان دهنده این موضوع است که آزمون رورشاخ، پیچیدگی های انسانی را در نظر گرفته و پاسخ های هر فرد را منحصر به فرد می داند که ناشی از پییچدگی های شخصیتی و درون روانی آن ها است.

اعتبار پایین تست رورشاخ

علاوه بر انتقاد اولیه از سیستم‌های نمره گذاری، منتقدان؛ به اعتبار تست رورشاخ نیز ایراد می گیرند. انتقادات به اعتبار تست رورشاخ، حول این محور است که، آیا تست رورشاخ می تواند ویژگی های شخصیتی و عملکرد عاطفی افراد را به درستی ارزیابی کند؟ تحقیقات،  نشان می‌دهد که تست رورشاخ معمولا، قادر به تشخیص دقیق اکثر اختلالات روان‌شناختی، از جمله افسردگی، اضطراب، یا اختلالات شخصیتی نیست.

---

منابع:  psychologytoday, verywellmind, rorschach, psychcentral, simplypsychology

پزشک خوب، سامانه رزرو “آنلاین” روانشناس و روانپزشک و سایر حوزه های پزشکی و سلامت، به شما کمک می کند بهترین متخصصان را در محدوده زندگی خود در سراسر کشور، انتخاب نموده و وقت خود را بصورت آنلاین رزرو کنید.