تراپیست کیست و چه وظایفی دارد؟ فرق او با روانشناس

آیا تا به حال شنیده اید که افراد از تراپیست (therapist) خود حرف می زنند یا می گویند که به تراپی رفته اند؟ تراپیست یا درمانگر به کسی گفته می شود که در جهت رفع مشکلات افراد و کمک به بهبود شرایط آن ها، اقدام به درمان و توانبخشی، در حوزه های مختلفی مانند زیبایی، فیزیوتراپی و روانشناسی می کند. منظور ما از معرفی تراپیست در این مطلب، کسی است که در حوزه روانشناسی فعالیت کرده و با انجام رواندرمانی، به افراد کمک می کند تا احساس خوبی نسبت به خود داشته و مشکلاتشان بر طرف شود. تراپیست یا روان درمانگر، روانشناسی است که در حوزه سلامت روان، دارای تخصص و صلاحیت لازم بوده و در بهبود مشکلات روانی به افراد کمک می کند. اگر می خواهید بدانید که تراپیست کیست، چه ویژگی هایی داشته و چه زمان باید به تراپیست مراجعه کرد، این مطلب برای شما نوشته شده است.

تراپیست کیست؟

تراپیست یا درمانگر، متخصصی است که تحصیلات روانشناسی داشته و به مراجعان برای بهبود و پرورش مهارت‌های شناختی و عاطفی، کاهش علائم اختلالات روانی و مقابله با چالش‌ های مختلف کمک می کند. تراپیست همچنین، اصطلاحی است که به صورت گسترده در مورد تمام افرادی که برای ارائه خدمات درمانی و توانبخشی آموزش دیده اند بکار می رود. اما بیشترین افرادی که با واژه تراپیست شناخته می شوند، روانشناسانی هستند که در زمینه ارائه خدمات رواندرمانی و مشاوره فعالیت می کنند. به عبارتی، روانشناسانی که به افراد کمک می کنند تا در زمینه های مختلف شخصی، خانوادگی و شغلی، بتوانند شرایط بهتری را تجربه کرده و زندگی خوبی داشته باشند را، تراپیست می نامند.

از روانپزشکان هم، گاهی اوقات به عنوان تراپیست نام برده می شود، اما تراپیست در واقع کسی است که، از روش هایی غیر از دارو درمانی مانند گفتگو، اقدام به درمان افراد کند. نکته قابل توجه این است که، تراپیست یا رواندرمانگر باید روانشناسی خوانده و مدرک تحصیلی خود را در مقطع کارشناسی ارشد یا دکتری روانشناسی دریافت کرده باشد، اما روانشناس می تواند تراپیست نبوده و در زمینه های دیگری مانند پژوهش، آموزش و تدریس، آزمون های روانی و تالیف کتاب فعالیت کند. به عبارتی دیگر، یک تراپیست حتما روانشناس است اما یک روانشناس، می تواند لزوما تراپیست یا درمانگر نباشد. تراپیست یا درمانگر می تواند در محیط های مختلفی مانند کلینیک ها و مراکز روانشناسی و مشاوره، بیمارستان ها، زندان ها، مدارس، دانشگاه ها و مراکز ترک اعتیاد فعالیت کند.

بیشتر بخوانید: به روانشناس چه بگوییم؟ در اولین جلسه مشاوره چه بگوییم

فرق تراپیست و روانشناس چیست؟

فرق تراپیست و روانشناس در این است که، تراپیست یا روان درمانگر به فردی گفته می شود که علاوه بر گذارندن تحصیلات تکمیلی در رشته روانشناسی، اقدام به آموزش، یادگیری و در نهایت ارائه درمان از طریق یکی از رویکرد های مختلف حوزه رواندرمانی کرده است. روانشناس کسی است که در یکی از مقاطع کارشناسی ارشد یا دکتری روانشناسی فارغ التحصیل شده و می تواند در یکی از زمینه های رواندرمانی، آموزش و پژوهش فعالیت داشته باشد. یک تراپیست می تواند با دریافت تخصص در هر یک از رویکرد های رواندرمانی مانند روانکاوی یا رواندرمانی تحلیلی، درمان هیجان مدار (EFT)، درمان شناختی رفتاری (CBT) و طرحواره درمانی، واقعیت درمانی و… به افراد در برخورد با مسائل مختلف و بهبود شرایط زندگیشان کمک کند.

وظایف تراپیست 

تراپیست یا رواندرمانگر با استفاده از مهارت خود، به افراد کمک می کند تا مشکلات، چالش ها و مسائل مهم خود را در محیطی امن و با همراهی یک متخصص بررسی کرده و بتوانند تعارضات، ناکامی ها، کمبود ها و احساسات منفی را کاهش دهند. تراپیست درطی جلسات رواندرمانی، از مهارت‌ ها و تکنیک های مختلفی برای برقراری ارتباط مؤثر و ایجاد اعتماد در مراجعان استفاده می‌کند. برخی از مهمترین وظایف تراپیست در جلسات رواندرمانی، عبارت اند از:

• تحلیل مسائل و اتفاقات درونی افراد
• همدلی با مراجع برای کاهش احساسات منفی ناشی از شرایط
• شناسایی علائم اختلالات روانی
• تلاش برای کاهش علائم اختلال روانی
• کمک به افراد برای تغییر الگوهای شخصیتی و رفتاری
• آموزش مهارت های شناختی، هیجانی و عاطفی
• کمک به افراد برای درک بهتر شرایط خود و دیگران
• کمک فوری به افراد در معرض خودکشی، سو استفاده، خیانت، تجاوز و ضربه های شدید روانی
• تلاش برای بهبود روابط شخصی، خانوادگی و اجتماعی
• آموزش برخی مهارت های زندگی
• ارجاع به روانپزشک در صورت لزوم
• کاهش احساس شرم و دوست نداشتن خود
• بررسی چگونگی تاثیر اتفاقات گذشته بر زمان حال

برای مطالعه این مطلب کلیک کنید: فرق روانشناس و روانپزشک چیست و با روانکاو چه تفاوتی دارند؟

چه زمانی به تراپیست مراجعه کنیم؟

رایج ترین دلیل مراجعه افراد به تراپیست، رفع مشکلات مختلف و بالا بردن روحیه و بهزیستی است. تحقیقات نشان داده اند که، رواندرمانی در مقایسه با دارو درمانی، عوارض جانبی و میزان بازگشت مشکلات یا عود مجدد کمتری داشته و به طور کلی برای سلامت روان مفید است. دلایل زیادی وجود دارد که افراد بخواهند برای آن ها به تراپیست مراجعه کرده و از او کمک بخواهند. مشکلاتی که افراد برای رفع آن ها می توانند به تراپیست مراجعه کنند، در جدول زیر آورده شده است:

خواندن این مطلب توصیه می شود: چه زمانی به روانشناس مراجعه کنیم؟ ۱۵ دلیل مراجعه به روانشناس

ویژگی های تراپیست خوب

تراپیست یا روانشناس خوب، دارای ویژگی هایی مانند رازداری، همدلی و پذیرش مثبت بی قید و شرط است. این ویژگی ها باعث می شود، جلسات رواندرمانی محیطی امن برای افراد باشد تا بتوانند با خیالی راحت از مشکلات و رنج های خود صحبت کنند. رواندرمانی حوزه ای است که بر سلامت روان و شرایط زندگی افراد تاثیری مستقیم دارد. بنابراین آگاهی از ویژگی های تراپیست خوب به افراد کمک خواهد کرد، تا وقت و هزینه خود را هدر ندهند. مهمترین ویژگی های تراپیست خوب عبارت است از:

• رازداری
• همدلی
• پذیرش مثبت بی قید و شرط
• گوش دادن فعالانه
• ارتباط موثر
• تاب آوری

رازداری

از مهمترین ویژگی های تراپیست، این است که رازدار باشد و اصل محرمانگی جلسات رواندرمانی را رعایت کند. افرادی که برای رفع احساسات ناخوشایند و مسائل نه چندان مطلوب خود به درمانگر مراجعه می کنند، باید احساس امنیت داشته باشند تا بتوانند حرف هایی که به کسی نگفته اند را بدون ترس بیان کنند. تراپیستی که نتواند اعتماد مراجعین را به خود جلب کند در برقراری رابطه درمانی شکست خورده و نمی تواند جلسات رواندرمانی را با کیفیت لازم پیش ببرد.

مطلب مفید: روانشناس می تواند با مراجع دوست باشد؟ اگر عاشق روانشناسم شدم چه کنم؟

همدلی

تراپیست خوب فردی است که، همدلی بالایی داشته و بتواند محیطی امن برای مراجع ایجاد کند. درمانگر همدل، سعی می کند تا جای ممکن شرایط افراد را درک کرده و با آن ها در دنیای زندگی شان قدم زده تا بتواند جهان را از دریچه نگاه مراجعین تماشا کند. تراپیستی که همدلی نداشته باشد، نمی تواند مراجعین و مسائل آن ها را به درک کرده و در نتیجه در اقدامات درمانی ناموفق خواهد بود.

پذیرش مثبت بی قید و شرط

پذیرش مثبت بی قید و شرط از ویژگی های یک تراپیست خوب است، پذیرش مثبت به این معنا است که افراد مراجعه کننده تحت عنوان مراجع، باید بدون هیچگونه پیش داوری، قضاوت و نگاه منفی یا سوگیرانه مورد پذیرش و احترام قرار بگیرند. همه افراد در زندگی خود نکات تاریک و نه چندان مطلوبی دارند که این اتفاقات نباید باعث تغییر نگاه تراپیست به مراجع شود. روان درمانگران باید افراد را همانطور که هستند بپذیرند و برای آن ها ارزش قائل باشند.

برای مطالعه بیشتر: چرا برای جلسه تراپی، نیاز به دلیل بزرگ نداریم؟

گوش دادن فعالانه

گوش دادن فعالانه کمک می کند تا تراپیست علاوه بر آنچه به صورت واضح بیان می شود، صحبت های ناگفته و احساسات پنهان را، در میان گفته های افراد جستجو کند. تراپیست یا روان درمانگران، برای گوش دادن فعالانه به گفته های مراجعین آموزش می بینند تا بتوانند به شیوه ای کار آمد صحبت های افراد را شنیده و آن ها را پردازش و تحلیل کنند. بنابراین یکی از مهم ترین مهارت هایی که یک تراپیست باید داشته باشد، مهارت شنیداری است. تراپیست خوب، با دقت به آنچه که مراجعان می گویند و چگونگی بیان آن ها گوش می دهد تا بتواند بالاترین درک ممکن از شرایط را داشته باشد. بخش مهمی از گوش دادن، پرسش هایی است که از طرف تراپیست برای روشن تر شدن مسائل پرسیده می شود.

مطلب مفید: آیا روانشناس پزشک است و میتواند دارو تجویز کند؟

ارتباط موثر

تراپیستی که نتواند ارتباط موثری با مراجعین خود برقرار کند، نمی تواند به شکلی کار آمد به آن ها کمک کند. برقراری رابطه درمانی مناسب یا ارتباط موثر، جز اساسی و مهم جلسات رواندرمانی است، که باعث می شود تا مراجعین بتوانند به تراپیست اعتماد کرده و با احساس راحتی و اطیمنان تمام مسائل آشکار و پنهان خود را بیان کنند. ارتباط موثر همچنین باعث می شود که مراجعین جلسات درمانی را جدی بگیرند.

برای خواندن این مطلب کلیک کنید: ۱۰ روانشناس معروف جهان | تاثیرگذارترین روانشناسان دنیا

تاب آوری 

درمانگران در طول روز با افراد مختلف که هر یک مشکلات منحصر به فرد خود را دارند مواجه می شوند، که در صورت نداشتن ظرافت کافی برای تحمل فشار ناشی از مسائل افراد، دچار فرسودگی خواهند شد. بنابراین لازم است که تراپیست فردی با مهارت تاب آوری بالا باشد تا در برابر مراجعین متعدد با مشکلات خاصی که دارند بتواند آرامش، تمرکز و دقت خود را حفظ کند. تراپیست باید بتواند بین زندگی کاری و خصوصی خود فاصله گذاشته و از اثر گذاری مسائل کاری بر سلامت روانش جلوگیری کند. سایر ویژگی های یک تراپیست خوب، عبارت است از:

• تراپیست باید در جلسه درمان اقتدار لازم را داشته باشد
• در رویکرد مد نظر خود مطالعه داشته و آموزش های لازم را گذرانده باشد
• در صورت نیاز، اقدامی برای به کرسی نشاندن حرف خود و تغییر اجباری باور ها و عقاید مراجع نکند
• تراپیست باید تخصص و صلاحیت لازم برای برقراری جلسات درمانی را داشته باشد
• در باور های مذهبی و گرایشات جنسی افراد، تا زمانی که خود آن ها صحبتی نکرده اند دخالت نکند
• در صورت نداشتن صلاحیت لازم در رفع مشکل مطرح مطرح شده، مراجع را به تراپیستی دیگر ارجاع دهد
• اقدام به درمان شخصی کرده و تحت رواندرمانی توسط تراپیستی دیگر قرار گرفته باشد
• از درد و دل کردن و صحبت از زندگی شخصی خود و گفتن صحبت های غیر تخصصی با مراجع پرهیز کند
• برای وقت، هزینه و سلامت مراجع ارزش قائل باشد
• برای اتخاذ تصمیم به مراجع کمک کرده و به جای او تصمیم گیری نکند

مطلب خواندنی: ویژگی های مشاور و روانشناس خوب

چگونه یک تراپیست خوب پیدا کنیم؟

پیدا کردن یک تراپیست یا روان درمانگر خوب که بتواند در مسیر رفع مشکلات همراه مناسبی برای افراد بوده و به شکلی مناسب با توجه به دانش و تخصص خود به آن ها کمک کند، کار چندان آسانی نیست، چرا که تراپیست های بد هم وجود دارد. بنابراین پیدا کردن تراپیست یا درمانگر خوب، ممکن است برای برخی افراد کاری چالش برانگیز باشد. نکاتی که افراد برای انتخاب یک تراپیست خوب، باید به آن توجه کنند، عبارت اند از:

• انتخاب تراپیست از کلینیک هایی که دارای صلاحیت و مجوز های لازم هستند.
• مدرک تحصیلی تراپیست، حتما یکی از رشته های روانشناسی یا مشاوره باشد.
• در یکی از مقاطع کارشناسی ارشد یا دکتری فارغ التحصیل شده باشد.
• ترجیحا در یک رویکرد مشخص آموزش دیده و به صورت تخصصی کار کند
• هزینه جلسات و زمان پرداخت آن ها مشخص باشد
• زمان حضور و مدت زمان جلسات مشخص و دقیق باشد

بیشتر بخوانید: چگونه یک روانشناس خوب پیدا کنیم؟ نحوه تشخیص روانشناس خوب

مزایای مراجعه به تراپیست

مراجعه به یک تراپیست یا درمانگر خوب و متخصص می تواند به افراد کمک کند تا مسیر زندگی خود را بهتر پیش برده و از عوارض احتمالی ناشی از رفتار های غلط و اشتباه تا جای ممکن پیشگیری کنند. مزایای مراجعه به تراپیست عبارت است از:

• بهبود شرایط روانی
• بالا رفتن کیفیت زندگی
• ترمیم روابط آسیب دیده
• افزایش احساس خود ارزشمندی
• اتخاذ تصمیمات بهتر در زندگی
• تقویت احساسات مثبت نسبت به خود
• بالا رفتن عزت نفس
• کاهش افکار منفی
• شناخت بهتر خود و افزایش خود آگاهی

مطالعه بیشتر: روانپزشک خوب کیست؟ چه کسانی نیاز به روانپزشک دارند؟

تصورات غلط در مورد تراپیست 

تراپیست یا روان درمانگر معجره گر یا فردی که بتواند همه چیز را به یکباره تغییر دهد نیست، روان درمانگران همچنین در یک جلسه، مهمانی یا گفتگوی دوستانه، قادر به تشخیص شخصیت و کمک به بهبود مشکلات افراد نیستند، چرا که رواندرمانی باید در محیط مناسب و شرایط ایده آل برگزار شود. چند تصور غلط رایج در مورد تراپیست ها که بین افراد رواج یافته اما نادرست هستند، عبارت اند از:

• تراپیست فقط در ازای شنیدن حرف های افراد پول دریافت می کند
• تراپیست می تواند در یک جلسه تمام مسائل را کشف کند
• تراپیست می تواند برای همه مسائل راه حل داده و به جای فرد تصمیم بگیرد
• تراپیست به افراد می گوید چه کاری انجام داده و چه کاری انجام ندهند
• تراپیست هیچ مشکلی در زندگی شخصی اش ندارد
• تراپیست می تواند ذهن افراد را بخواند

منابع:  webmd, indeed, betterhelp, talkspace, verywellmind

پزشک خوب، سامانه آنلاین رزرو اینترنتی نوبت از روانشناسان و روانپزشکان و سایر متخصصان حوزه سلامت است که به شما کمک می‌کند بهترین متخصصان را در کوتاه ترین زمان و در نزدیکی محل زندگی خود پیدا کرده و وقت خود را به صورت “آنلاین” رزرو نمایید.